Wpisy tego autora
Prof. Zajadło: Władze płaczą, że świat nie umie czytać lex Tusk. To przeczytajmy, punkt po punkcie
Lex Tusk wpisuje się w fenomen wykładni konstytucyjnej wrogiej wobec samej Konstytucji – pisze prof. Jerzy Zajadło. Zwraca uwagę na płaczliwy ton władz: jak to świat nie docenia ich intencji. Tymczasem jest odwrotnie: świat potrafi czytać i rozpoznaje podłość.
Jerzy Zajadło: Pomijanie Konstytucji
Artykuł pierwotnie został opublikowany na stronie internetowej: konstytucyjny.pl
Odwrócony efekt palca Lichockiej
Cała filozofia podwójnego państwa (Doppelstaat) opiera się bowiem na prymacie polityki nad prawem, a więc w gruncie rzeczy na geście wyprostowanego środkowego palca. Być może na Krupówkach też pojawił się palec, tyle że wyciągnięty w drugą stronę, ale w ostatecznej instancji sprowokowany przez upartyjnione państwo?
Prof. Zajadło: Wstydliwe źródła systemu wyboru prezydenta USA
Skąd wziął się dziwaczny system wybierania prezydenta Stanów Zjednoczonych? Na ile kolegium elektorów to dziedzictwo kompromisu konstytucyjnego z 1787 roku, i jaką rolę odegrało w tym wszystkim niewolnictwo? – na te pytania odpowiada filozof prawa prof. Jerzy Zajadło
Jak PiS-owski strażak gasi płomień państwa prawa i co z tego wynika
Proces niszczenia państwa prawa się nie zakończył, jeszcze palenisko się tli, ale Polska nie jest już państwem prawa, raczej państwem prawa tu i ówdzie. A palenisko będzie dogaszane – pisze prof. Jerzy Zajadło, filozof prawa
Jerzy Zajadło: Czego we współczesnych sporach konstytucyjnych możemy się nauczyć od starożytnych Greków?
Celem artykułu jest próba udowodnienia tezy, że współczesny światopogląd prawniczy został ukształtowany nie tylko przez jurysprudencję rzymską, lecz także przez myśl polityczno-prawną starożytnej Grecji. Dotyczy to w szczególności takich pojęć jak demokracja, rządy prawa i wymiar sprawiedliwości. Zaprezentowane rozważania nie mają jednak charakteru historycznego, lecz raczej wymiar paradygmatyczny. Całość powiązana jest bowiem z obecnym polskim kryzysem konstytucyjnym, ponieważ mamy do czynienia z naruszeniem podstawowych paradygmatów wyrastających z wielowiekowej tradycji europejskiej kultury prawnej.
Prof. Zajadło: Bojkot? Przeciwnie – wierność Konstytucji
To nie wy zbojkotujecie cokolwiek, to władza bojkotuje Konstytucję. Nasza wierność Konstytucji polega więc właśnie na tym, że nie możemy wziąć udziału w czymś, co trudno uznać nie tylko za demokratyczne wybory, lecz w ogóle za wybory – pisze Jerzy Zajadło, filozof prawa
Prof. Zajadło: Posłuszny Konstytucji nie mogę wziąć udziału w wyborczym bezprawiu
W normalnych warunkach ustawa zasadnicza oczekuje ode mnie, że spełnię swój obywatelski obowiązek udziału w demokratycznym akcie wyborczym. Ale warunki nie są normalne i w związku z tym moja Konstytucja oczekuje ode mnie czegoś dokładnie przeciwnego – pisze prof. Jerzy Zajadło, filozof prawa
Prof. Zajadło demaskuje wygibasy władzy: Nadmiar głupiego prawa gorszy niż brak prawa
Chaotyczne działania prawodawcze naszej władzy są tak pełne pozorów i sprzeczności, że za fasadą deklarowanej szczególnej regulacji zaczyna się kryć rzeczywista prawna pustka. Ustawa koronawirusowa, upór co do utrzymania terminu wyborów czy karkołomne wygibasy wokół regulaminu Sejmu są najlepszymi dowodami. – pisze prof. Jerzy Zajadło, filozof prawa
Prof. Zajadło: Trzy grzechy specustawy dotyczącej koronawirusa
Po pierwsze – brak kontroli, czy stosowanie radykalnych przepisów tej ustawy jest uzasadnione, po drugie – to próba obejścia konstytucji i wprowadzenie stanu nadzwyczajnego „kuchennymi drzwiami”, i po trzecie – wyjątkowo niski poziom techniki legislacyjnej – ostrzega prof. Jerzy Zajadło
Prof. Zajadło o listach do nowej KRS i Dudzie: Prezydent claudicans
Może i z tymi listami poparcia do KRS było „coś nie tak”, ale to już bez znaczenia, bo prezydent nominował i to rozstrzyga sprawę – przekonuje prezydent Andrzej Duda w wywiadzie dla „Wprost”. Prof. Jerzy Zajadło przypomina inną regułę prawną: To, co od samego początku jest nieważne, jest zawsze nieważne
Prof. Zajadło: Nie ma miejsca na pozorny kompromis w sprawie sądownictwa
Albo dotkniemy istoty problemu, albo dajmy sobie spokój z pozorami poszukiwania pozornego kompromisu – prof. Jerzy Zajadło o inicjatywie Polskiej Akademii Nauk, „Forum dla praworządności”, w ramach którego o zmianach w sądownictwie rozmawiały strony „rządowa” i „społeczna”
Kto pisał kiedyś o „ingerencji sądów w sprawy Państwa i Partii”? Prof. Zajadło szuka analogii dla działań PiS
„Wszelkie podobieństwo do prawdziwych postaci i zdarzeń jest wyłącznie przypadkowe”. Czyżby? O podobieństwie tzw. reformy wymiaru sprawiedliwości z pewnymi znanymi z przeszłości pomysłami pisze prof. Jerzy Zajadło, filozof prawa. I przywołuje tekst Carla Schmitta z 1933 roku
Prof. Zajadło: Oddział szturmowy Ziobry a nazistowska szkoła kilońska
Znajoma z przeszłości retoryka zdrady interesów wspólnoty narodowej przez sędziów przebija we wszystkich wypowiedziach prezydenta i premiera, ale przede wszystkim w uzasadnieniu projektu przedstawionym przez oddział szturmowy posłów Zjednoczonej Prawicy: Jacka Ozdobę, Jana Kanthaka i Sebastiana Kaletę (na zdjęciu) – pisze wybitny prawnik prof. Jerzy Zajadło
Prof. Zajadło: Ziobro wszczepi niemiecki implant z XIX wieku
Dlaczego PiS-owi podoba się instytucja Rechtsbeugung? Przy pewnej interpretacji nadaje się wręcz modelowo do politycznego sterowania wymiarem sprawiedliwości i tak też niekiedy była wykorzystywana w niemieckiej historii
Prof. Zajadło o Igorze Tulei: nie zapomniał o etosie sędziego, który wyznaczają prawo, prawda i sprawiedliwość
Sędzia Sądu Okręgowego w Warszawie Igor Tuleya otrzymał nagrodę im. Edwarda J. Wende. Kapituła nagrody doceniła rzetelność zawodową sędziego, który nie poddaje się politycznym naciskom i odważnie punktuje „reformy” sądownictwa PiS. Publikujemy cały tekst laudacji, którą na cześć Tulei wygłosił prof. Jerzy Zajadło
Prof. Zajadło: Państwo PiS poza granicą kulturową Europy. Siedem grzechów głównych
Powaga tej sytuacji jest niezwykła – do całego arsenału broni wytoczonych przeciwko niezawisłości wymiaru sprawiedliwości PiS dokłada jeszcze jeden: administracyjną kontrolę merytorycznej treści wyroków sądowych. O ustrojowym kontekście odmowy przez Sejm wykonania wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego – pisze prof. Jerzy Zajadło, filozof prawa
Po co PiS-owi konstytucja? Po nic. Woli państwo bez prawdziwej Konstytucji
Biorąc pod uwagę stosunek PiS do obecnie obowiązującej Konstytucji, jego filozofię polityki i programową faktyczną marginalizację funkcji jurydycznej ustawy zasadniczej, znacznie bardziej pasuje do PiS-u państwo bez Konstytucji – piszą prof. Zajadło i prof. Koncewicz. Uzasadniają dlaczego każda konstytucja pisana przez PiS będzie Antykonstytucją
Krótka historia pewnego pozwu
Nauka prawa, która dałaby się sprowadzić do roli maszynki produkującej koniunkturalne uzasadnienia władczych decyzji na potrzeby bieżącej polityki przestałaby być nauką – o reakcji na plany pozwania krakowskich karnistów przez Ministerstwo Sprawiedliwości pisze prof. Jerzy Zajadło
Jerzy Zajadło: Widmo von Kirchmanna
„Trzy słowa ustawodawcy i całe biblioteki prawnicze lądują na makulaturze”. Kirchmann w 1847 r. miał na myśli przede wszystkim ograniczony charakter naukowy dogmatyk prawniczych, nie chodziło mu natomiast o filozofię prawa w ogóle. PiS idzie dalej i po uchwalonych zmianach w kodeksie karnym trzeba by dokonać istotnej parafrazy tego słynnego dictum: „Dwa dni pracy polskiego Sejmu i cała europejska kultura prawna legła w gruzach”
Jerzy Zajadło: Czy projekt ustawy może być deliktem konstytucyjnym? (Rdza na tarczy, kłonica zamiast miecza)
Mam ciekawe pytanie do konstytucjonalistów: czy z deliktem konstytucyjnym jest tak jak z przestępstwem i w związku z tym w grę wchodzi nie tylko kwestia jego popełnienia, lecz także usiłowania, świadomego i kierunkowego?
Skarga nadzwyczajna w świecie sprawiedliwości i polityki
Wyglądająca na pierwszy rzut oka bardzo wzniośle instytucja skargi nadzwyczajnej jako realizacja idei sprawiedliwości nabiera nieco innego charakteru, kiedy oglądamy ją na tle całej tzw. reformy – od Trybunału Konstytucyjnego, przez Sąd Najwyższy i Krajową Radę Sądownictwa, aż po organizację sądów powszechnych.
Władza ponad władzą
Jako teoretyka i filozofa prawa zainteresowało mnie zdanie : „Jest to właściwa reakcja władzy na naganne postępowania sędziów”. Cóż praktycznie oznacza? Ano ni mniej ni więcej tylko tyle, że jest jakaś władza i są jacyś sędziowie nie będący władzą. I że ta władza mocą swojego imperium będzie „właściwie reagować” na „naganne postępowanie sędziów”.
Jerzy Zajadło: Dlaczego podział władzy jest tak ważny?
Charakteryzując polski proces legislacyjny minister Ziobro użył metafory sentencji Roma locuta causa finita (Rzym przemówił, sprawa skończona). Nie do końca jeszcze wiadomo, czy był to przejaw, niezwykłej jak na niego, przypadkowej naiwnej prawdomówności, czy świadomego bezczelnego cynizmu. Ten pseudoerudycyjny popis odsłania jednak tylko z rozbrajającą szczerością tragizm naszej sytuacji – pisze prof. Zajadło
Jerzy Zajadło: Prawo a Sprawiedliwość. Partia oksymoronu
Użycie koniunkcji („i”) powoduje logiczny wniosek, że prawo jakoby nie ma nic wspólnego ze sprawiedliwością. Ale to filozoficzno-prawny absurd. Chodzi o urzeczywistnienie idei „sprawiedliwego prawa” na poziomie jego tworzenia i stosowania. Dlatego demokracja i podział władzy są nierozerwalnie związane z ideą rządów prawa.
Analiza: Niedemokratyczne państwo bezprawia
Po pierwsze, proces legislacyjny zamienił się w farsę i grę pozorów. Sejm, Senat i prezydent stały się organami, które bezkrytycznie i bezwolnie akceptują projekty ustaw powstające wprawdzie formalnie w ramach obowiązujących procedur, ale faktycznie będące emanacją kapryśnej i nieprzewidywalnej woli tzw. centralnego ośrodka decyzji politycznej – pisze Jerzy Zajadło
Jerzy Zajadło o przemówieniu Andrzeja Dudy w TK: Agresja urażonej megalomanii
Argumenty z przemówienia prezydenta w Trybunale Konstytucyjnym wydają się nie tylko niezrozumiałe, lecz wręcz nielogiczne. Jeśli przyjrzeć się nieco bliżej, to okazuje się, że gdzieś w tle czai się jakaś urażona megalomania.
Jerzy Zajadło: Co po kryzysie konstytucyjnym? Sięgnijcie do Fullera
Racjonalność pytania „co po kryzysie konstytucyjnym?” ma sens tylko przy założeniu, że porządek konstytucyjny jednak przetrwa i że będziemy nie tylko poszukiwać rozwiązań w zakresie eliminacji jego skutków, lecz także ustalać przyczyny jego powstania i zastanawiać się na problemem odpowiedzialności jego sprawców – pisze prof. Zajadło w swojej refleksji po debacie, która odbyła się w ramach II Kongresu Praw Obywatelskich
Jerzy Zajadło: Nihil hoc ad ius, ad Deram
Wreszcie zrozumiałem klucz doboru profesorów w procesie doradztwa dla obecnej władzy publicznej. Chodzi o takich “uczonych”, którzy mają tą cenną/bezcenną umiejętność mówienia władzy dokładnie i wyłącznie tego, co chce ona usłyszeć. Ergo – nie liczy się prawo, liczą się fakty.
Jerzy Zajadło: Sąd sądem (bez znanego podtekstu)
Rozstrzygnięcia sądów wrocławskiego i warszawskiego w sprawie uchylenia zakazów odpowiednich zgromadzeń wywołały wśród ludzi przeciwstawne reakcje – dla jednych to triumf wolności, dla innych igranie z bezpieczeństwem publicznym. Tak naprawdę nie jesteśmy jednak w stanie ocenić stanowiska obu sądów, ponieważ nie pozostawiono im wyboru.
Jerzy Zajadło: Prawoznawstwo: gdy rozum śpi, budzą się demony pseudonauki
Na razie prawoznawstwo się jeszcze broni, ale nie można wykluczyć, że z czasem kosmiczne teorie tworzone instrumentalnie na potrzeby bieżącej polityki zaczną przenikać do dyskursu naukowego i infiltrować nauki prawne. Prawoznawstwo jest z istoty rzeczy nauką polityczności, w tym scenariuszu stanie się natomiast zideologizowanym instrumentem w walce politycznej. (…) Instrumentalne upolitycznienie prawoznawstwa, naruszające jego utrwalone przez stulecia paradygmaty, występuje nie tylko w reżimach totalitarnych, może się też incydentalnie przytrafić w ustrojach demokratycznych, gdy z różnych powodów władza wykonawcza zaczyna przejawiać autorytarne apetyty i naruszać zasady państwa prawa oraz podziału władzy
Jerzy Zajadło: Kazus Hanny Zdanowskiej w pułapce reguł kolizyjnych
Kodeks wyborczy jest ustawą późniejszą (lex posterior) od ustawy o pracownikach samorządowych (lex prior), ale kluczowe znaczenie zdaje się mieć ustalenie, co jest lex specialis. Znamy bowiem jeszcze jedną regułę kolizyjną: lex posterior generalis non derogat legi priori speciali. Ostatecznie musi to jednak rozstrzygnąć sąd, a nie działania par force wysokich urzędników państwowych
Prawoznawstwo – broń się! [FELIETON]
Na razie prawoznawstwo się jeszcze broni, ale nie można wykluczyć, że z czasem kosmiczne teorie tworzone instrumentalnie na potrzeby bieżącej polityki zaczną przenikać do dyskursu naukowego i infiltrować nauki prawne
Pytania referendalne – konstytucyjny dyletantyzm czy polityczna manipulacja?
Manipulacyjna strategia na przeczekanie, dezorientację i zmęczenie społeczeństwa. Tak długo zohydzać ludziom obowiązującą Konstytucję, aż w końcu sami uwierzą konieczność jej zasadniczej zmiany lub zastąpienia nową – pisze prof. Jerzy Zajadło
Sprawiedliwość tranzycyjna po PiS-ie?
Czy koncepcja sprawiedliwości tranzycyjnej jest od wielkiego dzwonu i dotyczy tylko rażącego i zbrodniczego bezprawia dokonanego w systemach autorytarnych i totalitarnych?
Taniec nad otchłanią. Poezja na nasze czasy, której nie ma w prezydenckiej Antologii Niepodległości
Obiecują nam kraj mlekiem i miodem płynący z konstytucją, która wreszcie będzie patriotyczna, antykomunistyczna, proobywatelska i antyelitarna, ale mimo tych zapewnień otchłań nadal zieje grozą swojej niepewności
Polska pod pręgierzem formuły Radbrucha
Filozof prawa Jerzy Zajadło widzi powody, by w ocenie obywatelskiego nieposłuszeństwa Władysława Frasyniuka zastosować tzw. formułę Radbrucha z 1946 roku
Receptura konstytucyjnego zamachu stanu
Jeśli chcesz bezpiecznie przeprowadzić konstytucyjny zamachu stanu z zachowaniem atrakcyjnych pozorów, dokonaj we właściwej kolejności dziesięciu następujących kroków
Komisja weryfikacyjna jako sądowy specorgan
Komisja weryfikacyjna ws. reprywatyzacji to specorgan, którego nie powinno być w normalnie funkcjonującym państwie