Wpisy tego autora
Konstytucyjność ustawy o dostępie do informacji publicznej. Marcin Wiącek: TK powinien wystąpić do NSA
Pierwsza Prezes Sądu Najwyższego nie przedstawiła istotnych rozbieżności w orzecznictwie sądowym co do wykładni pojęć tej ustawy. Nie wykazała również, aby praktyka stosowania kwestionowanych przez nią przepisów prowadziła do takiego ich rozumienia, które można uznać za niekonstytucyjne. Kluczowe jest zatem uzyskanie przez TK z Naczelnego Sądu Administracyjnego kompleksowych informacji o sądowej wykładni i […]
Argumenty RPO za umorzeniem wniosku Zbigniewa Ziobry do TK ws. Europejskiej Konwencji Praw Człowieka
W piśmie do TK RPO Marcin Wiącek szczegółowo wskazuje, dlaczego nie można podzielić poglądu Prokuratora Generalnego, że sąd konstytucyjny nie jest „sądem” w rozumieniu art. 6 ust. 1 EKPC i w związku z tym nie musi spełniać wymogów ustanowienia zgodnie z prawem, wskazanych w EKPC i wyjaśnionych w orzecznictwie ETPC. Co zaskarżył Prokurator Generalny […]
Rzecznik Praw Obywatelskich do TK: wyłączyć sędzię K. Pawłowicz ze sprawy pytania prawnego ws. zawieszenia Izby Dyscyplinarnej SN przez TSUE.
Autor: Biuro Rzecznika Praw Obywatelskich
Rzecznik Praw Obywatelskich dla Senatu: zmiany w ustawie o SN są niekonstytucyjne
Uchwalona przez Sejm zmiana ustawy o Sądzie Najwyższym jest niekonstytucyjna, prezesa danej izby Sądu Najwyższego mogłaby bowiem wybrać także mniejszość zgromadzenia sędziów tej izby. A Prezydent RP mógłby powierzać sędziemu SN wykonywanie obowiązków prezesa izby SN – tymczasem Konstytucja nie przewiduje takiej funkcji
Powołanie „tożsamości konstytucyjnej” państwa nie uzasadnia zniweczenia prawa jednostki do niezawisłego sądu Stanowisko RPO ws. pytań prejudycjalnych SN (C-509/20 i in.)
Izba Dyscyplinarna Sądu Najwyższego nie jest sądem i nie może orzekać w sprawach krajowych, w których zainicjowano postępowanie prejudycjalne. Została już zawieszona na mocy postanowienia TSUE. Jej działalność po wydaniu środków tymczasowych narusza postanowienie Trybunału. Organ – którego niezawisłość i bezstronność budzi zasadnicze wątpliwości z uwagi na okoliczności utworzenia, cechy i sposób powołania jego członków – nie powinien orzekać w żadnych sprawach. A powołanie się na „tożsamość konstytucyjną” państwa nie uzasadnia zniweczenia prawa jednostki do niezawisłego sądu
Bronię prawa obywateli do informacji – oświadczenie RPO dotyczące nowego podatku od reklam
Rzecznik Praw Obywatelskich z najwyższym zaniepokojeniem przyjmuje ogłoszoną przez rząd inicjatywę, której celem jest wprowadzenie nowego podatku od przychodów uzyskiwanych przez media z reklamy. Może to wpłynąć w sposób istotny na ograniczenie wolności mediów i wolności słowa, a tym samym ograniczenie prawa obywateli do informacji. Rzecznik w pełni solidaryzuje się z akcją protestacyjną „Media bez wyboru”, w której uczestniczy wielu wydawców i dziennikarzy
ETPC potwierdza, że istotą procesu mianowania sędziów jest zagwarantowanie ich niezawisłości i bezstronności
1 grudnia 2020 r. Europejski Trybunał Praw Człowieka w składzie Wielkiej Izby wydał wyrok w sprawie Guðmundur Andri Ástráðsson przeciwko Islandii. Określił kryteria oceny wagi naruszenia procedury mianowania sędziów dla skuteczności aktu powołania na stanowisko sędziowskie. Potwierdził, że istotą procesu mianowania sędziów jest zagwarantowanie ich niezawisłości i bezstronności
Policjanci w cywilu użyli pałek wobec manifestantów. Adam Bodnar prosi stołeczną policję o wyjaśnienia
Nieumundurowani funkcjonariusze stosowali siłę fizyczną i pałki, wyciągając pojedyncze osoby spośród protestujących 18 listopada w Warszawie. Ponadto policjant użył przemocy wobec wicemarszałka Sejmu Włodzimierza Czarzastego. Budzi to poważne zaniepokojenie Rzecznika Praw Obywatelskich, który chce wyjaśnień od policji w sprawie jej działań
Koronawirus. RPO apeluje do premiera o przyjęcie niemieckiej pomocy
Rzecznik Praw Obywatelskich apeluje do premiera Mateusza Morawieckiego o przyjęcie wsparcia Republiki Federalnej Niemiec w walce z koronawirusem. Ochrona życia i zdrowia, zapewnienie równego dostępu do opieki zdrowotnej i zwalczanie chorób epidemicznych to konstytucyjny obowiązek władz
Narasta dramat kobiet. Oświadczenie RPO Adama Bodnara
Od kilkudziesięciu lat w Polsce obowiązywało w tej dziedzinie restrykcyjne prawo, które było uznawane za kompromis polityczny i społeczny. W praktyce w wielu miejscach w kraju nie było realizowane (np. w województwie podkarpackim od dwóch lat nie wykonuje się w ogóle zabiegów przerywania ciąży).
Ta sytuacja często zmuszała ludzi do omijania prawa, radzenia sobie bez pomocy państwa. Koszty społeczne tego rozwiązania prawnego ponosiły i ponoszą przede wszystkim Polki
Stanowisko RPO dla ETPC w sprawie Reczkowicz i inni dotyczącej statusu osób powołanych do nowych izb Sądu Najwyższego
Skład nowych izb Sądu Najwyższego, Dyscyplinarnej oraz Kontroli Nadzwyczajnej i Spraw Publicznych, powołano z rażącym naruszeniem prawa
Wniosek posłów do TK ws. przedłużenia kadencji RPO grozi osłabieniem ochrony praw i wolności. Pismo RPO do Trybunału
Przepis, że Rzecznik Praw Obywatelskich pełni obowiązki do objęcia stanowiska przez nowo wybranego RPO, gwarantuje niezakłóconą ochronę praw i wolności – którą osłabiłoby usunięcie tego przepisu. Przy jego tworzeniu w 1991 r. wzięto pod uwagę, że wobec niemożności porozumienia Sejmu i Senatu co do wyboru nowego RPO kadencja dotychczasowego może się wydłużyć. Zakwestionowanie tego modelu może zaś prowadzić do sparaliżowania nie tylko któregoś z tych organów, ale nawet do destabilizacji całego państwa
WSA w Gliwicach unieważnił uchwałę „anty-LGBT” Rady Gminy Istebna
Wyrokiem z dnia 14 lipca Sąd uwzględnił wszystkie zarzuty skargi Rzecznika na uchwałę Rady Gminy Istebna z 2 września 2019 r. o powstrzymaniu „ideologii LGBT” i stwierdził jej nieważność
Zawieszona Izba Dyscyplinarna SN ma 9 czerwca decydować o immunitetach sędziów. RPO pisze do I Prezes SN i premiera
Mimo postanowienia TSUE o zawieszeniu Izby Dyscyplinarnej Sądu Najwyższego, nadal są w niej wyznaczane sprawy o uchylenie immunitetu sędziów. 9 czerwca ma ona decydować m.in. o zgodzie na ściganie karne sędziego Igora Tulei .Tymczasem decyzja TSUE oznacza zaprzestanie wszelkiej działalności orzeczniczej Izby Niezastosowanie się do środków zabezpieczających TSUE może oznaczać dla Polski karę pieniężną i dalsze podważenie zaufania do polskiego sądownictwa.
RPO w Senacie o ustawie wyborczej: najważniejsze jest zachowanie równości szans wszystkich kandydatów
Najważniejsze jest zachowanie równości szans wszystkich kandydatów w wyborach prezydenckich – mówił w Senacie RPO Adam Bodnar. A szanse nowych kandydatów są dużo mniejsze. Mają mniej czasu na zarejestrowanie komitetów, zbieranie podpisów i funduszów. Ci, którzy nie mogliby wystartować, mogą podważać wybory przed Sądem Najwyższym. I będą mieli w ręku bardzo silne argumenty
Opinia OBWE o zmianach w prawie wyborczym
Na wniosek Rzecznika Praw Obywatelskich Biuro Instytucji Demokratycznych i Praw Człowieka OBWE przedstawiło opinię o ustawie o szczególnych zasadach organizacji wyborów powszechnych na Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej zarządzonych w 2020 r. z możliwością głosowania korespondencyjnego (druk senacki nr 118).
Koronawirus. RPO do premiera ws. nierzetelnych wypowiedzi członków rządu o działaniach UE
RPO zwrócił się do premiera Mateusza Morawieckiego o wyjaśnienie nierzetelnych informacji w odniesieniu do działań podejmowanych przez Unię Europejską na rzecz zwalczania epidemii koronawirusa i jej skutków. Motywy tych wypowiedzi nie są dla RPO jasne, jasna jest jednak ich niezgodność z faktami. Sytuacji epidemicznej nie powinno się wykorzystywać jako pretekstu do niewywiązywania się ze zobowiązań członkowskich w zakresie ochrony rządów prawa, a tym bardziej krytykować Unię za dopominanie się ich przestrzegania. Niezależność sądów i niezawisłość sędziów niezmiennie pozostają wymogami unijnego prawa. Sytuacja epidemii ich nie wyłącza.
Uwagi RPO do nowej ustawy o wyborach prezydenckich
Sposobem na zorganizowanie w Polsce wyborów prezydenckich jest ogłoszenie stanu klęski żywiołowej. To rozwiązanie dałoby czas na dobre przygotowanie wyborów i poinformowanie o tym wyborców
Nadmiernie represyjna, ograniczająca swobodę sądów, zwiększająca rolę prokuratora – tak Rzecznik Praw Obywatelskich ocenia uchwaloną nowelizację prawa karnego
W opinii dla Senatu RPO negatywnie ocenił zaostrzenie prawa karnego przez Sejm 16 maja 2019 roku. Rzecznik wypunktował jakie skutki dla obywateli będą miały wdrażane w pośpiesznym trybie zmiany.
Według Trybunału Konstytucyjnego Sejm może wybierać członków KRS-sędziów [Publikujemy stanowisko RPO w sprawie nowej KRS i TK]
Zgodny z Konstytucją jest wybór przez Sejm 15 członków Krajowej Rady Sądownictwa będących sędziami. Niekonstytucyjne jest zaś odwoływanie się do Naczelnego Sądu Administracyjnego osób niepowołanych przez KRS do Sądu Najwyższego. Takie stanowisko przedstawił Trybunał Konstytucyjny w sprawie ustawy o KRS. TK zgodził się z RPO, że wniosek w tej sprawie KRS złożyła „dla pozoru”, aby TK potwierdził konstytucyjność ustawy.
Rekomendacje II Kongresu Praw Obywatelskich. Także o roli TSUE
54 rekomendacje I Kongresu Praw Obywatelskich to lista zadań do wykonania dla Rzecznika Praw Obywatelskich i społeczeństwa obywatelskiego. Konkretne rekomendacje Kongresu dotyczą potrzeby rozbudzania świadomości konstytucyjnej obywateli. Związane jest to z aktualnym kryzysem ustrojowym i zaburzeniami ładu konstytucyjnego w kraju, a co za tym idzie, rosnącym zamętem i niepewnością co do roli i kompetencji niektórych organów państwa. „Zahamowanie i odwrócenie tej tendencji zależy w głównej mierze od aktywności społeczeństwa obywatelskiego. Od tego, czy na co dzień obywatele będą dostrzegać zagrożenia, utożsamiać się z wartościami konstytucyjnymi oraz czy w relacjach z władzą będą potrafili bronić swoich konstytucyjnych praw i wolności” – uważa RPO
RPO włącza się do postępowania w sprawie sędziego NSA. TSUE prosi Rzecznika o opinię
TSUE bada pytania prejudycjalne Sądu Najwyższego, m.in. co do zdolności nowej Krajowej Rady Sądownictwa do wykonywania konstytucyjnego zadania stania na straży niezależności sądów. Rzecznik Praw Obywatelskich przyłączył się do postępowania przed NSA z odwołania jednego z sędziów nie zgłoszonych przez KRS do powołania do SN. Sędzia ten został pozbawiony prawa do sądu, a nową KRS wyłoniono niezgodnie z Konstytucją i prawem europejskim – podkreśla Rzecznik
Art. 212 Kodeksu Karnego – jeśli chcecie go zostawić, to go zmieńmy. Debata u Rzecznika
Czy przyzwoity człowiek stosuje artykuł 212 Kodeksu Karnego? Czy nowoczesne społeczeństwo może przetrwać bez takiej obrony przed destrukcyjnymi pomówieniami? Jak bronić wolność słowa – nie narażając jednocześnie demokracji na niszczące ataki fake newsów rozprzestrzenianych w internecie? W dyskusji zorganizowanej w Biurze RPO jej uczestnicy zaproponowali kilka konkretnych zmian przepisu, który dziś pozwala ukarać dziennikarza więzieniem za słowo. Podsumował je na zakończenie Adam Bodnar w pięciu punktach.
Ujawnienie w „Wiadomościach” TVP wizerunków protestujących osób może naruszać prawo. RPO pisze do KRRiT
Prawo mówi wyraźnie, w jakich okolicznościach można ujawniać czyjś wizerunek zgodnie z prawem. Żadna z tych okoliczności nie wystąpiła w przypadku publikacji wizerunku osób protestujących przed siedzibą TVP Info. RPO prosi Krajową Radę Radiofonii i Telewizji o interwencję w sprawie materiału TVP z 4 lutego 2019 r.
30 przykładów spraw „mowy nienawiści”, w których działania prokuratury budzą wątpliwości
Zgodnie z zapowiedzią złożoną po zabójstwie prezydenta Gdańska Pawła Adamowicza, RPO przedstawił ministrowi sprawiedliwości-prokuratorowi generalnemu Zbigniewowi Ziobrze listę spraw, w których zdaniem Rzecznika zachowania prokuratorów budzą wątpliwości
RPO: przesłuchanie tłumacza co do rozmów polityków może wywrzeć „efekt mrożący”
Możliwość przesłuchania tłumacza co do rozmów polityków może wywrzeć „efekt mrożący”, który sparaliżuje wymianę międzynarodową. Udział tłumacza to niezbędny element międzynarodowych działań państwa, a nie kolejne potencjalne źródło dowodowe. Jeśli nie można przesłuchać rozmówców osobiście, to przesłuchanie tłumacza co do treści ich rozmów wydaje się nadużyciem prawa – ostrzega RPO
RPO do TK: umorzyć sprawę pytań prejudycjalnych. Polska przestrzega prawa międzynarodowego
Uznanie przez Trybunał Konstytucyjny niedopuszczalności pytań polskich sądów do Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej w sprawach sądownictwa byłoby nie do pogodzenia z art. 9 Konstytucji stanowiącym, że Polska przestrzega wiążącego ją prawa międzynarodowego. To odpowiedź RPO na poszerzenie przez Prokuratora Generalnego wniosku do TK w sprawie zgodności z Konstytucją art. 267 Traktatu o Funkcjonowaniu UE. RPO wnosi by TK umorzył postępowanie, bowiem przestrzeganie przez Polskę prawa międzynarodowego jest jedną z zasad systemu prawnego i ustroju państwa.
RPO pyta premiera o efekty prac zespołu ds. przeciwdziałania propagowaniu faszyzmu i przestępstwom z nienawiści
W ostatnim roku często pojawiały się publicznie treści i symbole rasistowskie czy faszystowskie, głoszące nienawiść wobec ludzi innych narodowości, pochodzenia czy wyznania – wskazuje RPO. W lutym 2018 r. premier powołał międzyresortowy zespół ds. przeciwdziałania propagowaniu faszyzmu, ustrojów totalitarnych i przestępstwom z nienawiści. Zespół zakończył już prace, ale MSWiA nie przekazało jego ustaleń Rzecznikowi, choć o to prosił. Dlatego Adam Bodnar pyta premiera o efekty prac zespołu. Chce wiedzieć, czy wypracowano rekomendacje zmian prawa – co było jednym z celów jego powołania
Sprawa marszu w Warszawie: chodzi o istotę konstytucyjnej wolności zgromadzeń publicznych
Zakazany przez władze Warszawy marsz niepodległości zorganizowany został na podstawie przepisów o zgromadzeniach cyklicznych, które wykluczają kontrdemonstracje i ograniczają konstytucyjną wolność zgromadzeń. Te przepisy doprowadziły już wcześniej do poważnych problemów i RPO cały czas apeluje o ich zmianę. Rzecznik przypomina, że choć ustawa Prawo o zgromadzeniach wyłącza spod swego działania zgromadzenia organizowane przez władze państwowe i kościoły, to nie ma przepisów, które wskazywałyby, jak postępować w wypadku kolizji zgromadzeń organizowanych przez obywateli i przez przedstawicieli państwa.
Sprawa marszu we Wrocławiu. Rzecznik pyta o konkretne powody zakazu zgromadzenia
Rzecznik Praw Obywatelskich podjął z urzędu sprawę marszu niepodległości i jego zakazania przez władze Wrocławia. W ocenie Rzecznika uzasadnienie decyzji Prezydenta Wrocławia nie wyjaśnia wszystkich kwestii istotnych z punktu widzenia wydanego zakazu. Dlatego RPO zwrócił się do policji o pilne przekazanie materiałów, które stanowiły dla władz Wrocławia podstawę do wydania decyzji w sprawie marszu
Sprawa sędziego Radzika. RPO: wzywanie sędziów do wyjaśnień za udział w symulacji rozprawy może wywołać „efekt mrożący”
Uczestnicząc w symulacji rozprawy sądowej, sędziowie Monika Frąckowiak i Arkadiusz Krupa działali w celu edukacyjnym. Wzywanie ich przez obecnego rzecznika dyscyplinarnego do złożenia wyjaśnień może zniechęcać do akcji edukacyjnych – podkreśla RPO. Z działań rzecznika dysycplinarnego wynika, że zbiera materiały „na zapas i na wszelki wypadek”, poszukując jakichkolwiek uchybień
W obronie obywateli, którzy 21 października nie mogli głosować. Wystąpienie RPO do PKW
Urzędy nie były przygotowane na tak duży wpływ wniosków on-line o dopisanie się do rejestru wyborców – uważa RPO. Obywatele zakładali, że brak odpowiedzi na wniosek oznacza wpisanie do rejestru – w lokalu wyborczym czekało ich bolesne rozczarowanie. Wielu wniosków nie rozpatrzono w terminie; wyborcy dostawali wręcz mylne informacje; nie byli też zawiadamiani o odmowie wpisania do rejestru. W ocenie obywateli wszystko to podważa zaufanie do praworządnego państwa
Komitet Ministrów Rady Europy o braku realnego dostępu do legalnej aborcji w Polsce. RPO pyta o to ministra zdrowia i rzecznika praw pacjenta
Kobiety w Polsce nie mają rzeczywistego dostępu do zabiegów legalnej aborcji – ocenia Komitet Ministrów Rady Europy. Według Komitetu konieczne jest rzeczywiste wdrożenie gwarancji ustawowych. Rzecznik Praw Obywatelskich pyta Ministra Zdrowia oraz Rzecznika Praw Pacjenta o to, co robi, aby zagwarantować taki dostęp
Sprawa sędziego Radzika, zastępcy rzecznika dyscyplinarnego i jego działań wobec sędziego Jęksy.Tak nie działa państwo prawa
RPO wystosował oficjalne pismo do sędziego Przemysława Radzika, który objął stanowisko Zastępcy Rzecznika Dyscyplinarnego Sędziów Sądów Powszechnych. Chodzi o wniosek sędziego, żeby wszcząć postępowanie dyscyplinarne wobec sędziego Sławomira Jęksy, który uniewinnił żonę prezydenta Poznania, odnosząc się przy tym do sytuacji w wymiarze sprawiedliwości.