Opinia OBWE o zmianach w prawie wyborczym

Udostępnij

Jednostka pomocnicza Rzecznika Praw Obywatelskich. Zapewnia wykonywanie zadań Rzecznika określonych w ustawie z dnia 15 lipca 1987 roku o Rzeczniku…

Więcej

Na wniosek Rzecznika Praw Obywatelskich Biuro Instytucji Demokratycznych i Praw Człowieka OBWE przedstawiło opinię o ustawie o szczególnych zasadach organizacji wyborów powszechnych na Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej zarządzonych w 2020 r. z możliwością głosowania korespondencyjnego (druk senacki nr 118).



Sejm uchwalił ustawę 12 maja 2020 r.  1 czerwca Senat RP zajmie się nią na plenarnym posiedzeniu.

 

OBWE podkreśla, że – w odróżnieniu od rozwiązań z ustawy o szczególnych zasadach przeprowadzania wyborów powszechnych na Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej zarządzonych w 2020 r., przewidującej powszechne wybory korespondencyjne – zachowano pozycję Państwowej Komisji Wyborczej jako organu przeprowadzającego wybory. Pozwolono także na osobiste głosowanie w lokalu wyborczym. Potencjalnie możliwe będzie również przeznaczenie dłuższego czasu na odpowiednie przygotowanie administracji wyborczej oraz przekazanie wyborcom niezbędnych informacji.

 

Jednocześnie jednak Biuro Instytucji Demokratycznych i Praw Człowieka OBWE ocenia, że niektóre rozwiązania zawarte w ustawie budzą zastrzeżenia i obawy. Z tych powodów –  w celu skutecznej realizacji praw wyborczych zgodnie z międzynarodowymi standardami demokratycznych wyborów – w dokumencie OBWE sformułowano kluczowe zalecenia:

 

  • należy ponownie rozważyć przepisy ustawy umożliwiające Marszałkowi Sejmu RP ustalanie i zmianę terminów czynności wyborczych; w zakresie, w jakim ze względu na sytuację epidemiologiczną można dopuścić elastyczność terminów wyborczych, prawo powinno wyraźnie określać, które terminy mogą zostać zmienione, a Państwowa Komisja Wyborcza powinna podejmować ostateczną decyzję w sprawie takich zmian;
  • należy rozważyć zachowanie sędziowskiego charakteru składu okręgowych komisji wyborczych (OKW), który jest obecnie przewidziany w Kodeksie wyborczym; niejasne jest bowiem w jaki sposób planowane w ustawie zmiany w składach tych komisji są powiązane z wymogami wynikającymi z obecnej sytuacji;
  • należy rozważyć proponowane w ustawie zmniejszenie minimalnej liczby członków obwodowych komisji wyborczych (ObKW) i zastosować w odniesieniu do planowanych wyborów obecne przepisy Kodeksu wyborczego dotyczące składów (ObKW)  w odniesieniu do planowanych wyborów Prezydenta RP;
  • zaleca się, aby każda ewentualna decyzja o odwołaniu głosowania w lokalach wyborczych była podejmowana przez Państwową Komisję Wyborczą, odpowiednio wcześnie przed dniem wyborów; ustawa powinna określać sposób przeprowadzania w takiej sytuacji głosowania korespondencyjnego, tak aby uniknąć potencjalnego pozbawienia wyborców możliwości realizowania praw wyborczych;
  • należy ustanowić możliwie wczesne terminy wydania wytycznych dotyczących zdrowia publicznego mających zastosowanie do procesu wyborczego, tak aby umożliwić ich skuteczne wdrożenie;
  • należy zapewnić, aby nowe komitety wyborcze zarejestrowane w planowanych wyborach Prezydenta RP podlegały zwykłym limitom wydatków na kampanie przewidzianym w Kodeksie wyborczym;
  • należy zapewnić, aby wybór terminu przeprowadzenia wyborów Prezydenta RP w 2020 r. umożliwiał przeprowadzenie kompleksowej kampanii informacyjnej skierowanej do wyborców, w tym informacje o nowych ustaleniach dotyczących głosowania i środkach ochronnych wprowadzonych w lokalach wyborczych;
  •  należy zapewnić, aby terminy rozstrzygania protestów wyborczych nie zostały nadmiernie skrócone.

 

Podkreślono również, że zmiany w prawie wyborczym powinny być przeprowadzane z uwzględnieniem reguł praworządności, a proces legislacyjny powinien pozwolić na merytoryczną publiczną dyskusję, umożliwiającą zabranie głosu przez wszystkich interesariuszy, ułatwiając osiągnięcie konsensusu przez zainteresowane strony.

 

Biuro Instytucji Demokratycznych i Praw Człowieka OBWE (ODIHR) jest zaangażowane m.in. w ocenę i przegląd ustawodawstwa państw członkowskich OBWE w zakresie wykonywania przez obywateli ich praw politycznych (w tym praw wyborczych). Ponadto ODIHR obserwuje wybory w Polsce pod kątem przestrzegania podstawowych wolności, zasady tajności głosowania, zasady bezpośredniości, zasady równości, zasady powszechności, zasady proporcjonalności.



Autor


Jednostka pomocnicza Rzecznika Praw Obywatelskich. Zapewnia wykonywanie zadań Rzecznika określonych w ustawie z dnia 15 lipca 1987 roku o Rzeczniku…


Więcej

Opublikowany

2 czerwca 2020






Inne artykuły tego autora

22.11.2021

Konstytucyjność ustawy o dostępie do informacji publicznej. Marcin Wiącek: TK powinien wystąpić do NSA

16.11.2021

Argumenty RPO za umorzeniem wniosku Zbigniewa Ziobry do TK ws. Europejskiej Konwencji Praw Człowieka

14.06.2021

Rzecznik Praw Obywatelskich do TK: wyłączyć sędzię K. Pawłowicz ze sprawy pytania prawnego ws. zawieszenia Izby Dyscyplinarnej SN przez TSUE.

25.03.2021

Rzecznik Praw Obywatelskich dla Senatu: zmiany w ustawie o SN są niekonstytucyjne

16.03.2021

Powołanie „tożsamości konstytucyjnej” państwa nie uzasadnia zniweczenia prawa jednostki do niezawisłego sądu Stanowisko RPO ws. pytań prejudycjalnych SN (C-509/20 i in.)

11.02.2021

Bronię prawa obywateli do informacji – oświadczenie RPO dotyczące nowego podatku od reklam

02.12.2020

ETPC potwierdza, że istotą procesu mianowania sędziów jest zagwarantowanie ich niezawisłości i bezstronności

20.11.2020

Policjanci w cywilu użyli pałek wobec manifestantów. Adam Bodnar prosi stołeczną policję o wyjaśnienia

08.11.2020

Koronawirus. RPO apeluje do premiera o przyjęcie niemieckiej pomocy

25.10.2020

Narasta dramat kobiet. Oświadczenie RPO Adama Bodnara

22.10.2020

Stanowisko RPO dla ETPC w sprawie Reczkowicz i inni dotyczącej statusu osób powołanych do nowych izb Sądu Najwyższego

02.10.2020

Wniosek posłów do TK ws. przedłużenia kadencji RPO grozi osłabieniem ochrony praw i wolności. Pismo RPO do Trybunału

17.07.2020

WSA w Gliwicach unieważnił uchwałę „anty-LGBT” Rady Gminy Istebna

04.06.2020

Zawieszona Izba Dyscyplinarna SN ma 9 czerwca decydować o immunitetach sędziów. RPO pisze do I Prezes SN i premiera

02.06.2020

RPO w Senacie o ustawie wyborczej: najważniejsze jest zachowanie równości szans wszystkich kandydatów

22.05.2020

Koronawirus. RPO do premiera ws. nierzetelnych wypowiedzi członków rządu o działaniach UE

21.05.2020

Uwagi RPO do nowej ustawy o wyborach prezydenckich

21.05.2019

Nadmiernie represyjna, ograniczająca swobodę sądów, zwiększająca rolę prokuratora – tak Rzecznik Praw Obywatelskich ocenia uchwaloną nowelizację prawa karnego

01.04.2019

Według Trybunału Konstytucyjnego Sejm może wybierać członków KRS-sędziów [Publikujemy stanowisko RPO w sprawie nowej KRS i TK]

20.03.2019

Rekomendacje II Kongresu Praw Obywatelskich. Także o roli TSUE



Wesprzyj nas!

Archiwum Osiatyńskiego powstaje dzięki obywatelom i obywatelkom gotowym bronić państwa prawa.


10 
20 
50 
100 
200