Andrzej Piaseczny już piąty rok jest przymusowo zesłany do rejonu. To oskarżyciel szczebla okręgowego specjalizujący się w prowadzeniu śledztw dotyczących nadużyć finansowych i przestępstw karnoskarbowych. Jest współautorem komentarza do kodeksu karnego skarbowego.

W lipcu 2016 r. śledczy dostał kopniaka w dół w prokuratorskiej hierarchii. Prokurator krajowy Bogdan Święczkowski osobiście delegował go do warszawskiej prokuratury rejonowej na Mokotowie. Tam Piaseczny zajmuje się „drobnicą”, np. sklepowymi kradzieżami, włamaniami i niepłaceniem alimentów. Jego delegacja połączona z degradacją trwa nieustannie od nastania „dobrej zmiany”. Cyklicznie śledczy otrzymuje kolejne decyzje o jej przedłużeniu. Podpisują się pod nimi zastępcy Zbigniewa Ziobry.

Czasem jest to prokurator Krzysztof Sierak, zaufany człowiek Święczkowskiego wywodzący się z katowickich prokuratur, które za pierwszych rządów PiS słynęły z politycznych śledztw, a czasem drugi zastępca Ziobry prokurator Marek Pasionek. Ten ostatni pod koniec 2020 r. zdecydował o delegacji Piasecznego do pracy w Prokuraturze Rejonowej Warszawa-Mokotów na sześć miesięcy, do końca czerwca 2021 r. Pasionek to zastępca prokuratora generalnego. Podobnie jak Sierak jest związany z proziobrystowskim stowarzyszeniem prokuratorów Ad Vocem. W przeszłości był prokuratorem wojskowym znanym z tego, że nadzorował zespół zajmujący się śledztwem smoleńskim.

Niedawno prokurator Piaseczny dostał niespodziewanie pismo od Bogdana Święczkowskiego. To jedno zdanie o odwołaniu go z delegacji z dniem 31 marca. Zapytaliśmy Prokuraturę Krajową, co spowodowało zmianę decyzji o delegacji i jakie merytoryczne przesłanki stoją za tym rozstrzygnięciem. Nie dostaliśmy odpowiedzi.

Przestraszyli się? A może szykują gorszą karę?

Śledczy nie są pewni, co może oznaczać taka nagła zmiana podejścia kierownictwa prokuratury. – Może poszli po rozum do głowy i uświadomili sobie, że skoro prokuratura ma ścigać przestępczość VAT, to przyda się ktoś, kto zajmuje się przestępczością skarbową – słyszymy od jednego ze śledczych.

Inny uważa, że takie ruchy kierownictwa prokuratury mogą mieć związek z pozwami dotyczącymi delegacji śledczych.

Przypomnijmy: w styczniu Bogdan Święczkowski wysłał na półroczne przymusowe delegacje śledczych z Lex Super Omnia. Niektórzy zostali zesłani nie tylko do jednostek oddalonych od ich domów o 300-400 km, ale też do jednostek niższego szczebla (a więc to także degradacje). Jak podawała „Wyborcza”, kilku prokuratorów zdecydowało się już wnieść pozwy przeciwko kierownictwu prokuratury. – Może się przestraszyli, że będą kolejne pozwy i klęski sądowe – ocenia nasz rozmówca.

Inny śledczy nie spodziewa się niczego dobrego: – Doświadczenie czy specjalizacja prokuratora nie mają dziś żadnego znaczenia. Decyzje kadrowe są podejmowane w oderwaniu od kompetencji, tak że nie spodziewałbym się racjonalnego i logicznego ruchu. Może wpadli na pomysł zsyłki do bardziej odległej jednostki? – spekuluje.

Wszyscy nasi rozmówcy z prokuratury uważają, że delegacja Piasecznego to dowód na mściwość prokuratora krajowego. Śledczy podpadł tym, że za pierwszych rządów PiS, pracując jeszcze wówczas w wydziale śledczym warszawskiej prokuratury okręgowej, prowadził śledztwo w sprawie nieprawidłowości, do jakich miało dojść w Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego. Chodziło o ewentualne przekroczenie uprawnień przez ówczesnego szefa Agencji Święczkowskiego (obecnie prokuratora krajowego) oraz jego ówczesnego zastępcę Grzegorza Ocieczka (to były prokurator, za drugich rządów PiS był wiceszefem CBA).

W 2007 r. podejrzewano, że obaj zmuszali podległych im funkcjonariuszy Agencji do nielegalnego podsłuchiwania Wojciecha Brochwicza, adwokata i byłego wiceszefa kontrwywiadu Urzędu Ochrony Państwa. W ten sposób chciano ponoć rozpracować jego kontakty z politykami Platformy Obywatelskiej. Aby pociągnąć Święczkowskiego i Ocieczka do odpowiedzialności, konieczne było uchylenie im prokuratorskiego immunitetu. Na to nie zgodził się w 2010 r. koleżeński sąd dyscyplinarny. Piaseczny stracił sprawę, kolejny prokurator ją umorzył, jego decyzję utrzymał sąd.

Śledczego można delegować bez końca

Na to, że w grę mogą wchodzić osobiste emocje prokuratora krajowego, wskazuje także to, że Święczkowski nie tylko zdecydował o zesłaniu Piasecznego do rejonu w 2016 r., ale też gdy Piaseczny ubiegał się o urząd sędziego, prokurator krajowy interweniował w kancelarii prezydenta Andrzeja Dudy, aby Piaseczny mimo pozytywnego stanowiska KRS stanowiska nie dostał. W czerwcu 2016 r. prezydent odmówił Piasecznemu powołania na stanowisko sędziego. Piaseczny wniósł w związku z tym skargę do Europejskiego Trybunału Praw Człowieka.

Zgodnie z przepisami śledczy może być delegowany – czyli czasowo przeniesiony do innej jednostki – zarówno w dół, jak i w górę. Z tym że delegacja na okres dłuższy niż sześć miesięcy w roku wymaga zgody samego zainteresowanego. Ale Prokuratura Krajowa znalazła na to sposób i sięgnęła po art.106 par. 3 wprowadzonej przez PiS ustawy Prawo o prokuraturze, który pozwala wyjątkowo przenieść prokuratora bez jego zgody „z uwagi na potrzeby kadrowe” na okres 12 miesięcy w ciągu roku. W ten sposób, gdy mija 12 miesięcy delegacji w roku, rozpoczyna się nowy rok z kolejnymi 12 miesiącami, na które można ponownie delegować prokuratora bez jego zgody. W ten sposób można śledczego delegować w nieskończoność.

PK nie chce ujawnić, ilu prokuratorów jest obecnie na delegacji bez swojej zgody.

Artykuł ukazał się pierwotnie w „Gazecie Wyborczej” 29 marca 2021 roku. Archiwum Osiatyńskiego dziękuje za możliwość przedruku.