Opinia KOS (10/2018) z dnia 27.11.2018

Apel Komitetu Obrony Sprawiedliwości KOS do organów władzy publicznej o powstrzymanie się od wszelkich działań mających na celu powoływanie, dopuszczanie do orzekania i wskazywanie kandydatów na sędziów w Sądzie Najwyższym, sądach powszechnych oraz sądach administracyjnych, do czasu rozstrzygnięcia sprawy zawisłej przed TSUE w związku z pytaniami prawnymi NSA.

W związku z poważnymi wątpliwościami, dotyczącymi zarówno ważności konkursu na stanowiska sędziów w Sądzie Najwyższym, jak i prawidłowości wyboru i legalności działania Krajowej Rady Sądownictwa (KRS), Komitet Obrony Sprawiedliwości KOS, mając na względzie dobro wymiaru sprawiedliwości oraz poszanowanie konstytucyjnych praw obywateli i pewność prawa, zwraca się do organów władzy publicznej, w tym w szczególności do Prezydenta RP, KRS, Pierwszego Prezesa Sądu Najwyższego oraz Prezesów Sądu Najwyższego, Prezesa Naczelnego Sądu Administracyjnego, a także prezesów i sędziów oraz Ministra Sprawiedliwości, odpowiednio wedle właściwości, z apelem o:

• odroczenie wszelkich aktów powołania na stanowisko sędziego w Sądzie Najwyższym, sądach powszechnych oraz sądach administracyjnych, do czasu rozstrzygnięcia sprawy zawisłej przed TSUE w związku z pytaniami prawnymi NSA;

• niedopuszczanie do orzekania osób wybranych na stanowisko sędziów Sądu Najwyższego w procedurze wszczętej na mocy obwieszczenia Prezydenta RP z 24 maja 2018 r. (M.P. z 2018 r., poz. 633) oraz obwieszczenia z dnia 10 sierpnia 2018 r. (M.P. poz. 831), do czasu rozstrzygnięcia sprawy zawisłej przed TSUE w związku z pytaniami prawnymi NSA;

• wstrzymanie prac Izby Dyscyplinarnej Sądu Najwyższego oraz Izby Kontroli Nadzwyczajnej i Spraw Publicznych Sądu Najwyższego, w skład których wchodzą osoby wybrane na stanowiska sędziów Sądu Najwyższego w konkursach wszczętych na podstawie wskazanych wyżej obwieszczeń, do czasu rozstrzygnięcia sprawy zawisłej przed TSUE w związku z pytaniami prawnymi NSA;

• zawieszenie wszelkich toczących się w KRS postępowań mających na celu wskazanie Prezydentowi RP kandydatów na sędziów Sądu Najwyższego, sądów powszechnych oraz sądów administracyjnych oraz nie wszczynanie nowych, do czasu rozstrzygnięcia sprawy zawisłej przed TSUE w związku z pytaniami prawnymi NSA.

W dniu 21 listopada 2018 r. Naczelny Sąd Administracyjny (NSA), rozpatrując odwołania od uchwał Krajowej Rady Sądownictwa (KRS) w przedmiocie przedstawienia Prezydentowi RP wniosków o powołanie sędziów Sądu Najwyższego (SN), stwierdził istotne wątpliwości co do zgodności ustawy o Krajowej Radzie Sądownictwa z prawem UE i w związku z nimi zdecydował się zwrócić do Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej (TSUE) z dwoma pytaniami prejudycjalnymi w dziewiętnastu zawisłych przed NSA sprawach. Wątpliwości NSA dotyczą:

• naruszenia zasady państwa prawnego oraz prawa do skutecznego środka prawnego i skutecznej ochrony sądowej w związku z wprowadzeniem do Ustawy o KRS regulacji, zgodnie z którą walor prawomocności uchwały KRS, wskazującej kandydatów na sędziów SN, powiązano z sytuacją niezaskarżenia jej przez wszystkich uczestników postępowania kwalifikacyjnego, w tym kandydata niezainteresowanego w zaskarżeniu wymienionego rozstrzygnięcia, niwecząc tym samym skuteczność środka zaskarżenia oraz możliwość przeprowadzenia przez właściwy sąd rzeczywistej kontroli przebiegu naboru sędziów SN;

• naruszenia zasad równowagi instytucjonalnej, podziału i równowagi władzy oraz niezależności sądownictwa i niezawisłości sędziów w związku z tym, że skład KRS jest kreowany w ten sposób, że przedstawiciele władzy sądowniczej zasiadający w KRS wybierani są w pełnej zależności od władzy ustawodawczej.

Ponadto należy przypomnieć, że konkurs na wolne stanowiska w Sądzie Najwyższym, w toku którego doszło do złożenia opisanych odwołań, został wszczęty na podstawie obwieszczenia Prezydenta RP z 24 maja 2018 r. wydanego z pominięciem kontrasygnaty Prezesa Rady Ministrów, co w świetle Konstytucji RP oznacza, że budzi wątpliwości jego ważność, podobnie jak i jego wszelkie konsekwencje prawne.

Partnerzy KOS:

Stowarzyszenie im. Prof. Zbigniewa Hołdy

Stowarzyszenie Sędziów Polskich „Iustitia”

Stowarzyszenie Sędziów „THEMIS”

Stowarzyszenie Prokuratorów „Lex Super Omnia”

Inicjatywa Obywatelska „Wolne Sądy”

Helsińska Fundacja Praw Człowieka

Instytut Prawa i Społeczeństwa INPRIS

Archiwum Osiatyńskiego

Amnesty International

Forum Obywatelskiego Rozwoju FOR

Ogólnopolskie Stowarzyszenie Sędziów Sądów Administracyjnych

Forum Współpracy Sędziów