Prof. Bilewicz pozwany. Autor antysemickiego rysunku nie zgadza się na miano antysemity

Udostępnij

Historyk i socjolog, profesor w Instytucie Studiów Politycznych PAN, publicysta. Autor dwóch książek reporterskich o Afryce i kilku książek o…

Więcej

News OKO.press! Rysownik Cezary Krysztopa pozwał psychologa społecznego prof. Michała Bilewicza o to, że nazwał go antysemitą na Twitterze i wykorzystał jego rysunek podczas wykładu o antysemityzmie. Proces będzie dotyczył fundamentalnego sporu: czy antysemickie treści można nazwać antysemickimi?



„Z urodzenia podlaski śledź. Z wykształcenia architekt. Z zawodu rysownik. Z zamiłowania płatny s-syn”. – przedstawia się Cezary Krysztopa w tygodniku „Do Rzeczy”, który stale publikuje jego rysunki.

 

Na fan page’u Krysztopy na Facebooku widnieje rysunek z przerobionym logo „Wyborczej” – na którym słowo „Gazeta” przerobione jest na „G.żreta”.

 

Sprawa rozpoczęła się od wykładu prof. Michała Bilewicza* „Epidemie mowy nienawiści. Jak blisko Marca ’68 jesteśmy?” wygłoszonego w Muzeum POLIN 13 marca 2018, w 50. rocznicę antysemickiej nagonki i zarazem w szczytowym momencie napięć dyplomatycznych pomiędzy Polską a Izraelem (można go wysłuchać tutaj).

 

Polish Holocaust

 

Wykład stał się wydarzeniem politycznym: na żywo na Twitterze relacjonował go polityk Krzysztof Bosak z Ruchu Narodowego, a jego relacja odbiła się szerokim echem w prawicowej prasie. Jednym z przykładów mowy nienawiści użytych przez naukowca był rysunek Krysztopy „Polish Holocaust”.

 

Rysunek przedstawiał dwie sylwetki mężczyzn z pistoletami mierzących w głowę Polaka – na jednej sylwetce była swastyka, na drugiej – czerwona gwiazda Dawida.

 

 

Prof. Bilewicz stał się po wykładzie przedmiotem ataków ze strony mediów i polityków prawicy PiS-wskiej (w tym dwóch senatorów PiS). W obronie naukowca wystąpił m.in. prof. Marcin Pałys, rektor UW. „Rolą nauki nie jest wypełnienie oczekiwań polityków, tylko poszukiwanie prawdy” – mówił prof. Pałys 21 marca.

 

Na początku listopada prof. Bilewicz otrzymał pozew sądowy od Krysztopy. Rysownik zarzuca mu dwie rzeczy.

 

  • Na Twitterze prof. Bilewicz skomentował krytycznie jego osobę, używając określenia „notoryjny antysemita” (ang. „notorious antisemite”); angielskie słowo „notorious” w twicie prof. Bilewicza oznacza „notoryjny” (a więc „znany z antysemityzmu”), a nie „notoryczny” (a więc „wielokrotny”) – jak w pozwie wskazywał Krysztopa. Rysownik poczuł się pomówiony.

 

  • W toku wykładu prof. Bilewicza w muzeum „POLIN” został przedstawiony rysunek Krysztopy; według rysownika stanowić ma to a) naruszenie dóbr osobistych, ponieważ rysunek nie miał charakteru antysemickiego oraz b) naruszenie jego praw autorskich, bo rzekomo nie został podpisany.

 

Z jednej strony więc autor rysunku, który może być odbierany jako antysemicki, czuje się oburzony tym, że został nazwany antysemitą, i równocześnie protestuje przeciwko temu, że jego osoba nie została wystarczająco wyeksponowana – tak można streścić pozew.

 

„Żąda świadectwa moralności”

 

Krysztopa domaga się usunięcia twitów z Twittera oraz opublikowania tam oświadczenia, w którym prof. Bilewicz miałby odwołać stwierdzenia, że rysunki były antysemickie, przeprosić za naruszenie dóbr osobistych i dodać, że p. Krysztopa zarówno w życiu zawodowym, jak i osobistym nie kieruje się antysemickimi pobudkami.

 

„Żąda więc świadectwa moralności” – mówi mec. Wojciech Kozłowski z kancelarii Dentons, który reprezentuje prof. Bilewicza. „To, czy będzie ostatecznie przeproszony, rozstrzygnie sąd. My żądamy oddalenia pozwu. Po pierwsze, uważamy, że jest niezasadny. Po drugie, prof. Bilewicz odmawia dobrowolnego przeproszenia”.

 

Krysztopa dodatkowo żąda, żeby zakazać prof. Bilewiczowi prezentowania rysunku „Polish Holocaust” bez podania nazwiska autora.

 

Stanowisko prof. Bilewicza

 

Rysunek został omówiony w trakcie wykładu. Był wygłaszany przed audytorium. Zapis dźwiękowy jest dostępny. Był podany autor i źródło – czasopismo, w którym rysunek się ukazał. „Pierwszy z zarzutów p. Krysztopy jest więc obiektywnie nieprawdziwy” – mówi mec. Kozłowski.

 

Prawdopodobnie rysownik kierował się relacją Krzysztofa Bosaka z wykładu i nie odsłuchał go w całości. Jeżeli został publicznie wymieniony jako autor w trakcie wykładu, jego prawo autorskie nie zostały naruszone.

 

„Mam prawo zaprezentować w trakcie wykładu treści graficzne z podaniem autora, a slajdy są tylko uzupełnieniem treści wykładu” — mówi prof. Bilewicz.

 

Drugie żądanie rysownika jest ciekawsze, dotyczy bowiem fundamentalnego sporu: czy antysemickie treści można nazwać antysemickimi?

 

„Czy za osobą, która publicznie prezentuje treści antysemickie, i sama publicznie określa siebie w Internecie mianem antysemity, można powtórzyć »tak, jesteś antysemitą«”? — zastanawia się mec. Kozłowski. „Czy wolno to powiedzieć i czy to go znieważa, oceni sąd” — dodaje prawnik.

 

„Wypowiedziałem się o p. Krysztopie w kontekście audycji, którą  zaproponowano mu w radiu publicznym w Polsce. Napisałem, że to nie powinno mieć miejsca” – mówi prof. Bilewicz. W jego ocenie wiele obrazków i tekstów Krysztopy można zakwalifikować jako antysemickie. To była też przyczyna przedstawienia jego karykatury na wystawie w POLIN.

 

„Charakter tych rysunków nie ulega dla mnie wątpliwości. «Allgemeiner», jedno z najważniejszych żydowskich czasopism na świecie, podawało jego rysunek jako przykład kampanii antysemickiej w polskich mediach po nowelizacji ustawy o IPN” – przypomina prof. Bilewicz.

 

Przeczytaj też: Polscy antysemici zalali internet po uchwaleniu ustawy o IPN. Smutny raport naukowców

 

Sam siebie określa jako antysemitę

 

Zresztą sam Krysztopa na swoim blogu w 2013 roku określił siebie jako antysemitę, chociaż można się domyślać, że użył tego słowa ironicznie. Rysownik opisywał kryteria antysemityzmu nowoczesnego wg prof. Ireneusza Krzemińskiego, socjologa, który akurat opublikował kolejny raport o antysemityzmie. „Pan Krysztopa każdy punkt przypisywał do siebie, twierdząc, że w takim razie jest antysemitą” – przypomina Bilewicz.

 

Zdaniem psychologa ironia nie broni rysownika. „Dobrze wiemy, że na świecie ironia jest często stosowana do tego, by w sposób akceptowalny społecznie wyrazić swoje antysemickie czy rasistowskie przekonania. Mamy porządne badania na ten temat, np. Michaela Billiga, który analizował propagandę Ku Klux Klanu, i zauważył, że w pewnym momencie KKK zaczął tworzyć wyłącznie rysunki humorystyczne” – tłumaczy naukowiec.

 

Proces istotny dla debaty publicznej

 

Prawnicy reprezentujący prof. Bilewicza przekonują, że proces będzie miał ogromne znaczenie społeczne oraz będzie istotny dla debaty publicznej.

 

Mec. Kozłowski komentuje: „Z pozwu p. Krysztopy wynika, że to on ma decydować, czy jest antysemitą, czy nie, choćby jego wypowiedzi, rysunki czy działania miały antysemicki wydźwięk. Istotą jego pozwu jest relatywizm:

 

sądzi, że tylko on sam może nazwać się «antysemitą», a nikt inny bez jego zgody zrobić tego nie może.

 

My uważamy, że jego samoocena jest drugorzędna, istotna jest ocena wypowiedzi Krysztopy przez innych ludzi, jest bowiem jasne, że nikt nie jest w stanie odkryć jego pobudek i wejrzeć w głąb sumienia.

 

Każda inna osoba – odbiorca, jeżeli charakter wypowiedzi na to wskazuje, ma prawo na tej podstawie wyciągnąć wnioski dotyczące jej autora i użyć takiego sformułowania jak prof. Bilewicz.

 

Człowieka wobec społeczeństwa określają przede wszystkim jego czyny i słowa.

 

Jeśli z jakichkolwiek powodów p. Krysztopa uważa, że w ramach wolności słowa może publicznie rozpowszechniać antysemickie grafiki, to dlaczego odbiorcy takich wypowiedzi nie mieliby prawa w ramach tej samej wolności słowa nazwać go publicznie antysemitą, tym bardziej, że piętnowanie aktów antysemityzmu leży w interesie publicznym?”.

 

Klasyczne elementy ikonografii antysemickiej

 

„Czy możemy w ramach działalności naukowej podawać przykłady osób, które antysemickie zachowania prezentują? Jak uczyć studentów o stereotypach etnicznych, skoro za pokazanie takich stereotypów mogą grozić konsekwencje prawne?” — pyta prof. Bilewicz, przypominając, że w tej roli rysownik zasłynął i to nie tylko w Polsce.

 

„Na jego rysunkach wielokrotnie pojawia się karykatura człowieka w kapeluszu, który knuje przeciwko Polsce. Pojawia się młot z gwiazdą Dawida uderzający w Polskę. To klasyczne elementy ikonografii antysemickiej” – dodaje.

 

OKO.press zwróciło się do Cezarego Krysztopy z prośbą o komentarz. Zgodził się, ale później nie otrzymaliśmy odpowiedzi na wysłane pytanie.

 

*Prof. Michał Bilewicz jest psychologiem społecznym, kierownikiem Centrum Badań nad Uprzedzeniami na Uniwersytecie Warszawskim. Zajmuje się m.in. badaniem zjawisk ksenofobii i antysemityzmu — zarówno od strony teoretycznej, jak i analizując obecność postaw ksenofobicznych i antysemickich w różnych krajach, w tym zwłaszcza w Polsce. Z tego powodu pozostaje jednym z ulubionych przedmiotów ataków ze strony prawicy.

 

Przeczytaj też: Rośnie niechęć Polaków do WSZYSTKICH narodów. „Efekt polityki PiS oblężonej twierdzy” – prof. Bilewicz

 

 

A,b,c,d,e… POMÓŻ nam dokończyć Alfabet buntu!

 



Autor


Historyk i socjolog, profesor w Instytucie Studiów Politycznych PAN, publicysta. Autor dwóch książek reporterskich o Afryce i kilku książek o…


Więcej

Opublikowany

16 listopada 2018






Inne artykuły tego autora

13.10.2022

Zybertowicz przegrał z opozycjonistami. Musi przeprosić za „agentów przy Okrągłym Stole”

13.06.2022

Międzynarodowy wymiar sprawiedliwości? Karze się wyłącznie przegranych. Putin nie musi się bać

21.02.2021

Nowe czasopisma „naukowe” MEiN. Na liście m.in. pismo wychwalające przedwojenny polski faszyzm

08.01.2021

Gliński: Powstanie muzeum Dmowskiego. Historyk: To był ideolog polskiego antysemityzmu [CYTATY]

18.12.2020

Piotr Wawrzyk kandydatem PiS na RPO. Zna się na różnych rzeczach, ale akurat nie na tym

11.12.2020

Czarnek ogłasza amnestię dla homofobów i religijnych hejterów na uczelniach. W imię “wolności”

01.12.2020

Krucjata Czarnka napotyka opór. Naukowcy: „To wpajanie światopo­glądu religijnego”

26.11.2020

Prof. Marcin Król nie żyje. Żegnamy wielkiego polskiego intelektualistę

25.11.2020

Pracownica Ambasady RP w Londynie chwali się renowacją grobu antysemity i zwolennika kolaboracji z nazistami

17.11.2020

Prawicowi wykładowcy pod szczególną ochroną. Czarnek zwolni ich z odpowiedzialności dyscyplinarnej

10.11.2020

Czarnek cofa “reformę” nauki Gowina. W jego zespole eksperckim księża i profesorowie bez dorobku

01.11.2020

Minister Czarnek widzi satanizm i grozi uczelniom odebraniem funduszy za poparcie protestu kobiet. Może?

22.10.2020

Cudowne rozmnożenie. Ministerstwo wielokrotnie powiększyło dorobek naukowy ministra Czarnka

19.10.2020

Niebezpieczna fantazja Glińskiego. Premierze, postkomuniści i zagranica nie przejęli polskich mediów

17.10.2020

PiS „unarodowi” humanistykę na uniwersytetach? Wiceministra Gawin ujawnia

03.10.2020

Cenzura i czystka na uczelniach? Czarnek chce zakazać gender studies i marksizmu

26.09.2020

Kaczyński, superwicepremier od bezpieczeństwa, czyli zła polska tradycja

27.08.2020

Czarnek: nazizm to marksistowska ideologia. Złowrogie głupstwa posła PiS

15.08.2020

Henryk Wujec nie żyje. Wspominamy odważnego opozycjonistę i wielkiego bohatera wolnej Polski

06.08.2020

Intelektualiści prawicy o LGBT: nihilizm, bolszewia, hitleryzm. O co chodzi? Tłumaczymy ten obłęd



Wesprzyj nas!

Archiwum Osiatyńskiego powstaje dzięki obywatelom i obywatelkom gotowym bronić państwa prawa.


10 
20 
50 
100 
200