TSUE: Uprawnienia Ziobry do delegowania sędziów są sprzeczne z prawem unijnym

Udostępnij

współzałożycielka Archiwum Osiatyńskiego i The Rule of Law in Poland, doktor nauk prawnych, badaczka w Polskiej Akademii Nauk, afiliowana przy…

Więcej

Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej odpowiedział 16 listopada na pytania Sądu Okręgowego w Warszawie. Wyłożył kryteria, na podstawie których sądy w Polsce mogą uznać uprawnienia Ministra Sprawiedliwości Zbigniewa Ziobry wobec sędziów za sprzeczne z prawem unijnym   TSUE orzekł, że sprzeczne z prawem UE jest delegowanie przez Ministra Sprawiedliwości sędziów do sądów karnych wyższej instancji na podstawie niepodanych do […]



Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej odpowiedział 16 listopada na pytania Sądu Okręgowego w Warszawie. Wyłożył kryteria, na podstawie których sądy w Polsce mogą uznać uprawnienia Ministra Sprawiedliwości Zbigniewa Ziobry wobec sędziów za sprzeczne z prawem unijnym

 

TSUE orzekł, że sprzeczne z prawem UE jest delegowanie przez Ministra Sprawiedliwości sędziów do sądów karnych wyższej instancji na podstawie niepodanych do publicznej wiadomości kryteriów, w sytuacji, gdy, jak obecnie w Polsce, Minister Sprawiedliwości, który jest jednocześnie Prokuratorem Generalnym, może odwołać sędziego z takiej delegacji w każdym czasie i nie podając uzasadnienia.

 

TSUE orzekł też, że obywatele mogą mieć uzasadnione wątpliwości co do niezawisłości sędziów, jeśli:

 

  • Minister Sprawiedliwości decydujący o delegacjach sędziów jest jednocześnie prokuratorem generalnym,
  • delegowani przez Ministra Sprawiedliwości sędziowie są jednocześnie wybierani przez Ministra Sprawiedliwości na zastępców rzecznika dyscyplinarnego i prowadzą postępowania dyscyplinarne wobec sędziów.

 

Trybunał ocenił, że delegowanie sędziego bez jego zgody może spowodować skutki analogiczne dla skutków kar dyscyplinarnych.

 

Unijny trybunał doprecyzował standard prawa unijnego dotyczący delegowania sędziów przez ministra sprawiedliwości:

 

  • przepisy regulujące delegowanie sędziów muszą zawierać niezbędne gwarancje, aby uniknąć ryzyka wykorzystywania delegowania do politycznej kontroli treści orzeczeń sądowych,
  • decyzja o delegowaniu sędziego i decyzja o zakończeniu delegacji powinny być podejmowane na podstawie znanych wcześniej kryteriów. Muszą też być należycie uzasadnione.
  • decyzja musi być zaskarżalna do sądu.

 

To na kanwie tej sprawy 20 maja 2021 roku rzecznik generalny TSUE Michal Bobek wydał miażdżącą opinię o uprawnieniach Ministra Sprawiedliwości/Prokuratora Generalnego nad sędziami w Polsce, określając połączenie funkcji ministra i prokuratora jako „piekielne przymierze”.

 

Trybunał nie jest związany opiniami rzeczników generalnych, wydawanymi na wcześniejszych etapach postępowania, ale często się z nimi zgadza. Tak stało się i tym razem.

Odwołanie z delegacji jako forma represji

TSUE pośrednio przyznał rację bijącym na alarm sędziom w Polsce w sporze ze Zbigniewem Ziobrą.

 

Wyrok w połączonych sprawach C-748/19, C-749/19, C-750/19, C-751/19, C-752/19, C-753/19,i C-754/19 zapadł w odpowiedzi na pytanie prejudycjalne zadane przez Sąd Okręgowy w Warszawie.

 

Zadała je sędzia Anna Ciesielska-Bator, która nie chciała zasiadać w składach orzekających z zastępcami głównego rzecznika dyscyplinarnego Przemysławem Radzikiem i Michałem Lasotą.

 

Obaj byli wtedy delegowani przez ministerstwo sprawiedliwości do orzekania w stołecznym sądzie okręgowym. Za zadanie tych pytań prejudycjalnych sędzia ma postawione cztery zarzuty dyscyplinarne. Sprawę opisywaliśmy w OKO.press:

Od założenia OKO.press w 2016 roku dokumentujemy represje wobec sędziów, tym poprzez odwoływaniu ich z delegacji arbitralnymi decyzjami Ministra Sprawiedliwości.

Pierwszą sędzią poddaną takiej formie represji była sędzia Justyna Koska-Janusz w 2016 roku.

 

Później sędzia pozwała Ministra Sprawiedliwości za naruszenie jej dóbr osobistych w związku z opublikowanym po jej odwołaniu komunikatem. W październiku 2019 roku sąd w drugiej instancji orzekł, że Koska-Janusz miała rację, a minister nie może publicznie krytykować sędziów. Sąd apelacyjny nakazał przeproszenie sędzi za podważanie jej kompetencji oraz za bezpodstawną krytykę w komunikacie resortu z 2016 r.

 

„Wyrok” polskiego Trybunału Konstytucyjnego nie wpłynął na orzeczenie TSUE

Trybunał orzekał m.in. na podstawie art. 19.1 Traktatu o UE, którego interpretację 7 października polski Trybunał Konstytucyjny uznał za niekonstytucyjną.

 

TSUE w tym wyroku potwierdził, że ma uprawnienia do oceny pod względem zgodności z prawem UE kwestii dotyczących sądów powszechnych w Polsce, jako sądów odwoławczych w sprawach objętych zakresem prawa unijnego.

 

Uprawnienie TSUE, potwierdzone w licznych orzeczeniach od 2018 roku, jest kontestowane przez polski rząd i podporządkowany mu Trybunał Konstytucyjny, co TK wyraził w wyroku z 7 października 2021 roku w sprawie wniesionej przez premiera Mateusza Morawieckiego.

 

Komitet Nauk Prawnych Polskiej Akademii Nauk oraz dziekani wydziałów prawa ocenili, że TK podjął to rozstrzygnięcie z naruszeniem Konstytucji RP, z udziałem osób nieuprawnionych do orzekania, wykraczając poza obszar swoich kompetencji.

 

Kolejny wniosek do TK?

Zbigniew Ziobro poszedł za przykładem premiera Morawieckiego i jako prokurator generalny zaczął lawinowo składać wnioski do Trybunału Konstytucyjnego. W dwóch wnioskach wnosi o sprawdzenie, czy zgodna z konstytucją jest interpretacja Artykułu 6.1 Europejskiej konwencji praw człowieka.

 

15 listopada media podały, że prokurator generalny wniósł też wniosek do TK w celu zbadania konstytucyjności przepisów prawa unijnego, na podstawie których wiceprezes Trybunału Sprawiedliwości UE nałożyła na Polskę rekordowe w historii UE dzienne kary finansowe.

 

Kary w wysokości 500 tysięcy euro dziennie nałożono na kanwie sprawy ze skargi Czech przeciwko Polsce dotyczącej kopalni w Turowie i milion euro dziennie na kanwie sprawy ze skargi Komisji Europejskiej przeciwko Polsce za system dyscyplinowania sędziów zaostrzy ustawa kagańcową.

 

Czy obserwujemy właśnie wyłanianie się nowego standardu reakcji polskich władz na wyroki TSUE i ETPCz?

 

Może to doprowadzić do tego, że za każdym razem, gdy sąd krajowy, unijny, bądź międzynarodowy, powołując się na przepisy umowy międzynarodowej, wyda wyrok, który nie spodoba się rządzącym, podporządkowany politykom TK orzeknie, że w tym zakresie te przepisy są niezgodne z konstytucją.

 



Autor


współzałożycielka Archiwum Osiatyńskiego i The Rule of Law in Poland, doktor nauk prawnych, badaczka w Polskiej Akademii Nauk, afiliowana przy…


Więcej

Opublikowany

16 listopada 2021






Inne artykuły tego autora

25.12.2023

Zmiana kursu. Polski rząd chce wykonywać orzeczenia europejskich trybunałów

14.12.2023

Niedopuszczalny, bezużyteczny, zbędny. Tak o wyroku Trybunału Konstytucyjnego mówią jego sędziowie

12.12.2023

Trybunał Konstytucyjny Przyłębskiej wydał wyrok w sprawie ustawy o Sądzie Najwyższym

11.09.2023

Tragedią polskiej polityki jest to, że nie potrafimy sensownie podzielić sceny politycznej [WYWIAD]

03.08.2023

Węgry mogą stracić 22 mld euro z funduszy spójności. A to nie koniec [analiza Archiwum Osiatyńskiego]

28.07.2023

Siła prawa Unii Europejskiej: innowacyjne rozwiązania i obszary wymagające poprawy w zakresie ochrony praworządności [Raport Archiwum Osiatyńskiego]

13.07.2023

TSUE: Sądy powinny odstąpić od stosowania uchwał Izby Dyscyplinarnej. Zwycięstwo Tulei i Gąciarka

07.06.2023

Pilne! Komisja Europejska zaczyna postępowanie w sprawie lex Tusk

05.06.2023

WAŻNE! TSUE: ustawa kagańcowa sprzeczna z prawem unijnym. Miliardy z KPO się oddalają

02.06.2023

Brak gwarancji praw obywatelskich w lex Tusk narusza Konstytucję i prawo UE

27.05.2023

Iustitia: Wiemy jak naprawić Krajową Radę Sądownictwa i sądy. To da się zrobić [MARKIEWICZ]

15.02.2023

Pilne! Komisja Europejska skarży Polskę do TSUE za Trybunał Konstytucyjny. Co to oznacza?

20.01.2023

Senat prosi Komisję Wenecką o opinię o ustawie o Sądzie Najwyższym. Game changer w sprawie KPO?

16.01.2023

Polska i Węgry już się nie wywiną? Unia Europejska coraz ostrzej broni praworządności [Debata]

05.01.2023

Julia Przyłębska nie ustępuje. Sędziowie Trybunału Konstytucyjnego chcą wyboru nowego prezesa

29.12.2022

Trybunał Konstytucyjny Przyłębskiej stał się elementem machiny niszczenia państwa prawnego

12.10.2022

Czym są pozwy SLAPP i jak z nimi walczyć [zapisz się na warsztat dla prawników]

06.10.2022

Słowenia wykonuje wyrok swojego TK. Legalizuje małżeństwa par tej samej płci i możliwość adopcji

29.08.2022

Cztery organizacje sędziowskie pozywają Radę UE za akceptację polskiego KPO

29.07.2022

Jak naprawić Trybunał Konstytucyjny? Sadurski: Usunięcie dublerów nie wystarczy, trzeba iść dalej



Wesprzyj nas!

Archiwum Osiatyńskiego powstaje dzięki obywatelom i obywatelkom gotowym bronić państwa prawa.


10 
20 
50 
100 
200