Do czytelnika OKO.press tuż po świętach wielkanocnych przyszedł list z Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego. W środku było kilka pism. Pierwsze z nich informowało, że dzięki “tarczy antykryzysowej” ubezpieczeni w KRUS, czyli rolnicy i ich domownicy, są zwolnieni ze składki emerytalno-rentowej za II kwartał 2020 roku. Muszą jedynie opłacić ubezpieczenie wypadkowe, chorobowe i macierzyńskie. W przypadku naszego czytelnika oznacza to 292 zł oszczędności.

Do tej miłej wiadomości dołączono m.in. ulotkę z “Kodeksem Etyki Żywnościowej” i dwa powiązane z nią listy.

W pierwszym, datowanym na 13 marca, Prezydent RP dziękuję ministrowi rolnictwa za opracowanie kodeksu. Przy okazji Andrzej Duda zapewnia, jak wiele znaczy dla niego dobro polskiego rolnika i wsi:

“Konsekwentnie popieram działania sprzyjające rolnikom i służące polskiej wsi. Jestem przekonany, że korzystne otoczenie prawne i ekonomiczne działalności rolniczej oraz dobre warunki życia i gospodarowania na terenach wiejskich w dłuższej perspektywie służą wszystkim Polakom” – napisał prezydent do ministra.

„Wielka korupcja”

W drugim liście z kwietnia 2020 Jan Krzysztof Ardanowski tłumaczy, czym jest “Kodeks Etyki Żywnościowej”, a przy okazji dziękuje Andrzejowi Dudzie za objęcie nad nim patronatu, zapewniając, że prezydent szczególnie troszczy się o rolników:

“Prezydent Duda, kontynuując myśl polityczną i społeczną śp. Prezydenta Lecha Kaczyńskiego, w swoich działaniach szczególną troską otacza wieś i rolnictwo. Ja, jako Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi, jako odpowiedzialny w rządzie a stabilność produkcji żywności w Polsce, i wszechstronny rozwój obszarów wiejskich, zawsze mogę liczyć na życzliwość i wsparcie ze strony Pana Prezydenta” – napisał minister do ubezpieczonych w KRUS. Zakończył go pozdrowieniem: „Szczęść Boże!”.

Te listy zachwalające urzędującego prezydenta i zarazem kandydata PiS w majowych wyborach dotarły także do innych ubezpieczonych w KRUS. Według najświeższych danych z 2015 roku jest to 1,3 miliona osób.

“Sprawa wygląda na czysto kampanijny chwyt. Zdarza się, że urzędującemu prezydentowi urzędnicy schlebiają, ale tutaj robią to w korespondencji do obywateli i chwalą go za to, że coś podpisał. To ma ogromny zasięg i wszystko odbywa się za pieniądze państwowej agencji” – komentuje dla OKO.press dr Adam Gendźwiłł, ekspert Fundacji Batorego, zajmujący się badaniem samorządów terytorialnych i systemów wyborczych.

“To przykład rozwijania się w Polsce tzw. wielkiej korupcji” – komentuje sprawę dla OKO.press dr Grzegorz Makowski, ekspert Forum Idei Fundacji im. Stefana Batorego, specjalizujący się w polityce antykorupcyjnej.

“Rządzący wykorzystują każdą lukę do kanalizowania wszystkich zasobów w swoim obozie i eliminowania konkurentów” – dodaje Makowski.

Ile to kosztowało?

“Kodeks Etyki Żywnościowej”, będący pretekstem do rozesłania listów promujących Andrzeja Dudę, to kilkustronicowa broszurka. Minister rolnictwa zaprezentował ją 18 marca, w tym samym dniu, w którym prezydent i premier przedstawiali pierwszą “tarczę antykryzysową”, mającą chronić gospodarkę przed skutkami epidemii COVID-19.

“Pieniądze to nie wszystko. Pracujmy uczciwie i nie oszukujmy się wzajemnie” – powiedział minister Ardanowski po podpisaniu kodeksu.

Oprócz niego podpisy pod nim złożyli Delegat Konferencji Episkopatu ds. Polskich Przetwórców Żywności bp Piotr Sawczuk i Janusz B. Berdowski, Przewodniczący Sekcji Przemysłu Spożywczego w Polskim Forum ISO 9000. W doniesieniach prasowych z konferencji podkreślano, że honorowy patronat nad kodeksem objął prezydent Andrzej Duda.

Już wtedy Ardanowski zapowiedział, że kodeks zostanie dostarczony do wszystkich rolników oraz do wszystkich zakładów przetwórstwa rolno-spożywczego, choć nie wspomniał, w jaki sposób.

Dwa dni później posłowie PO Dorota Niedziela i Kazimierz Plocke skierowali do ministra rolnictwa interpelację, w której zapytali m.in. ile sztuk kodeksu zostanie wydrukowanych, ile środków zostanie na to przeznaczonych i skąd pochodzą, a także – proroczo – czy do kodeksu zostanie dołączony list przewodni od ministra rolnictwa lub prezydenta. Do dzisiaj, mimo upływu ustawowego terminu 21 dni, ministerstwo nie udzieliło odpowiedzi.

A czym właściwie jest “Kodeks Etyki Żywnościowej”? To garść niewiążących hasłowych wytycznych, zalecających, by producenci żywności nie oszukiwali i nie marnowali jedzenia.

W siedmiu zasadach rozpisanych kodeks zaleca m.in.: bezpieczeństwo konsumenta, poszanowanie żywności przez minimalizację strat, uczciwość w konkurowaniu i relacjach rynkowych, właściwe respektowanie urzędowej kontroli żywności. Broszurę możną ściągnąć ze strony resortu rolnictwa.

(Auto)plagiat Ardanowskiego i Dudy

Nie wiadomo, kto kodeks przygotowywał i jak długo to trwało. W sieci natrafiliśmy jednak na łudząco podobny “Kodeks Etyki Żywnościowej” opublikowany w 2013 roku, który zawierał siedem wytycznych o tej samej treści, jedynie nieco inaczej zredagowanych. Kodeks z 2013 roku, jak czytamy w jego wstępie, przygotował “zespół ekspertów”, w którym zasiadali Ardanowski (ówcześnie poseł PiS), Berdowski (z Polskiego Forum ISO 9000), ówczesny delegat Episkopatu bp Tadeusz Pikus, a także m.in. kilku przedstawicieli producentów żywności i kolejnych dwóch księży. W tym gronie nie było Andrzeja Dudy. Wygląda więc na to, że kodeks Ardanowskiego i Dudy z 2020 roku jest (auto)plagiatem.

Minister rolnictwa najprawdopodobniej odświeżył “Kodeks Etyki Żywnościowej” tylko i wyłącznie po to, by pomóc urzędującemu prezydentowi w reelekcji.

“To klasyczny przykład nadużycia władzy i zasobów państwa przez organy administracji państwowej, które nie powinny w ogóle angażować się w działania kampanii wyborczej, ani w działania, które mogłyby tak być odbierane. W mojej ocenie jednak to tylko kropla w morzu nierówności wywołanych obowiązywaniem w Polsce de facto stanu nadzwyczajnego. To okoliczność, która pozostałym kandydatom uniemożliwia prowadzenie kampanii na równych warunkach” – uważa dr Gendźwiłł.