TSUE wydał postanowienie zabezpieczające, dotyczące kwestionowanych przepisów o Sądzie Najwyższych, które są całkowicie zgodne z wnioskiem Komisji Europejskiej z 24 sierpnia. Postanowienie wydała wiceprezes Trybunału Sprawiedliwości UE, sędzia Rosario Silva de Lapuerta.

„Z komunikatu opublikowanego na stronach Trybunału Sprawiedliwości UE  wynika, że Trybunał Sprawiedliwości wydał dzisiaj postanowienie zabezpieczające o treści całkowicie zgodnej z wnioskiem Komisji Europejskiej. To bardzo odważny krok ze strony Trybunału Sprawiedliwości.” – mówi OKO.press dr Piotr Bogdanowicz z Uniwersytetu Warszawskiego, ekspert prawa europejskiego, zasiadający w Radzie Programowej Archiwum Osiatyńskiego.

Dr Bogdanowicz wyjaśnia znaczenie postanowienia TSUE:

„Trybunał Sprawiedliwości uznał, że wszystkie przepisy ustawy o Sądzie Najwyższym, które są kwestionowane przez Komisję Europejską – które dotyczą wszystkich sędziów – mogą być niezgodne z prawem Unii Europejskiej i w związku z tym nie zróżnicował sytuacji sędziów, którzy przeszli już w stan spoczynku oraz sędziów, którzy będą mogli przechodzić w stan spoczynku na podstawie  kwestionowanych przez KE przepisów ustawy o SN.

Oznacza to, że:

• wszyscy sędziowie, którzy przeszli w stan spoczynku, powinni zostać przywróceni do orzekania w Sądzie Najwyższym;
• że nie można w stosunku do nich niestosować przepisów ustawy o SN, które obowiązały przed 3 kwietnia 2018 r. ,
• że Pierwsza Prezes SN Małgorzata Gersdorf jest Pierwszą Prezes SN,
• że nie można mianować nikogo na stanowisko Prezesa SN ani osoby kierującem pracami SN, aż do czasu rozstrzygnięcia sprawy przez Trybunał Sprawiedliwości.”

Kiedy Trybunał Sprawiedliwości wyda orzeczenie w sprawie kwestionowanych przez KE przepisów dotyczących Sądu Najwyższego?

„Nie wiemy jeszcze, czy Trybunał Sprawiedliwości będzie orzekał w trybie przyśpieszonym” – wyjaśnia dr Bogdanowicz. – „Ale nie ma podstaw, żeby TSUE orzekał później niż w przypadku pytań prejudycjalnych. Orzeczenia TSUE spodziewam się w pierwszych miesiącach 2019 roku”.

O 15 treść postanowienia TSUE zostały oficjalnie opublikowane na stronie Trybunału Sprawiedliwości. Zamieszczamy ich treść, a poniżej analizę.

Co postanowił Trybunał Sprawiedliwości UE

Trybunał Sprawiedliwości postanowił, że „Rzeczpospolita Polska jest zobowiązana, niezwłocznie i do czasu wydania postanowienia kończącego niniejsze postępowanie wstępne, zawiesić stosowanie

• przepisów art. 37 ust. 1-4 oraz art. 111 ust. 1 i 1a Ustawy z dnia 8 grudnia 2017 r. o Sądzie Najwyższym,
• art. 5 ustawy z dnia 10 maja 2018 r. o zmianie ustawy z dnia 10 maja 2018 r. Prawo o ustroju sądów powszechnych, Ustawa o Sądzie Najwyższym oraz niektórych innych ustaw
• oraz zawiesić wszelkie środki podjęte na ich podstawie.

Ponadto, Trybunał zobowiązuje Polskę:

• do podjęcia „wszelkich niezbędnych środków w celu zapewnienia, że sędziowie Sądu Najwyższego, których dotyczą te przepisy, będą mogli pełnić swoje funkcje na tym samym stanowisku, korzystając jednocześnie z takiego samego statusu, praw i warunków zatrudnienia, z jakich korzystali do dnia 3 kwietnia 2018 r., czyli do dnia wejścia w życie ustawy o Sądzie Najwyższym.
• do powstrzymania się od wszelkich działań mających na celu powoływanie sędziów Sądu Najwyższego w miejsce sędziów Sądu Najwyższego, których dotyczą przepisy leżące u podstaw naruszenia i które są przedmiotem skargi głównej,
• do powstrzymania od wszelkich działań mających na celu powołanie nowego pierwszego prezesa tego sądu lub wskazanie osoby odpowiedzialnej za kierowanie tym sądem w miejsce pierwszego prezesa do czasu powołania nowego pierwszego prezesa.

Polska została też zobowiązana do  informowania Komisji Europejskiej, nie później niż miesiąc po notyfikacji postanowienia, a następnie regularnie co miesiąc, wszystkich środków przyjętych w celu pełnego zastosowania się do zarządzenia TSUE.

„Po notyfikacji” oznacza, że postanowienie TSUE obowiązuje Polskę od momentu jego doręczenia – drogą elektroniczną przez system e-curia lub tradycyjną pocztą.

Czy Polska zastosuje się do postanowienia TSUE a później, do orzeczenia Trybunału Sprawiedliwości? W ostatnich tygodniach ze strony polskiego rządu płynęły niepokojące sygnały, podważające kompetencje TSUE do orzekania w kwestii niezależności sądów (w OKO.press pisaliśmy m.in. o słowach Ministra Gowina).

Postanowienie Trybunału najprawdopodobniej było gotowe zanim Zbigniew Ziobro skierował do polskiego Trybunału Konstytucyjnego pytanie o zgodność art. 267 Traktatu o Funkcjonowaniu Unii Europejskiej (dotyczącego zadawania przez sądy krajowe pytań prejudycjalnych do TSUE).