Rzecznik generalny TSUE: pozbawienie sędziów prawa do odwołania od uchwały KRS sprzeczne z prawem UE

Udostępnij

współzałożycielka Archiwum Osiatyńskiego i The Rule of Law in Poland, doktor nauk prawnych, badaczka w Polskiej Akademii Nauk, afiliowana przy…

Więcej

Rzecznik generalny Trybunału Sprawiedliwości UE wydał opinię miażdżącą zmiany wprowadzone w Polsce nowelizacją ustawy o KRS i prawa o sądach powszechnych z 29 kwietnia 2019 roku. Według Tanczewa naruszają one Artykuł 19.1 Traktatu o UE



17 grudnia 2020 rzecznik generalny Trybunału Sprawiedliwości UE, prof. Jewgienij Tanczew wydał opinię w sprawie C-824/14, wynikającej z pytania prejudycjalnego, które zadał Naczelny Sąd Administracyjny.

 

Rzecznik generalny TSUE ocenił, że elementy nowelizacji ustawy o KRS i prawa o ustroju sądów powszechnych z 29 kwietnia 2019 roku zagrażają prawu do ochrony sądowej, a w przypadku, gdy uniemożliwiają sądom w Polsce zadanie pytania do TSUE – niweczą prawo do ochrony sądowej i podważają unijną zasadę lojalnej współpracy.

 

O co pytał NSA

 

NSA zapytał TSUE, czy zgodne z prawem unijnym jest, że osoby, które w Polsce starają się o stanowiska sędziowskie w Sądzie Najwyższym, nie mogą odwołać się od uchwały Krajowej Rady Sądownictwa odmawiającej im nominacji.

 

Dociekał też, czy umorzenie toczących się już takich postępowań jest zgodne z prawem UE.

 

  • Trybunał Konstytucyjny w wyroku z 25 marca 2019 roku w sprawie K 12/18 derogował (uchylił) art. 44 ust. 1a ustawy o KRS, który dawał kandydatom na sędziów SN możliwość odwołania się od uchwały KRS do NSA. TK stwierdził, że kwestie odwołań od uchwał KRS powinien rozstrzygać nie NSA, ale SN.
  • Następnie nowelizacja ustawy o KRS i prawa o ustroju sądów administracyjnych z 26 kwietnia 2019 roku całkowicie usunęła sądową kontrolę procedury nominacji sędziów SN.
  • Nowelizacja umorzyła też już toczące się przed NSA postępowania w sprawie odwołań od uchwał KRS dotyczących powołania na stanowisko sędziego Sądu Najwyższego (na kanwie jednego z takich pytań NSA zadał TSUE inne pytanie prejudycjalne).

 

Co odpowiedział Rzecznik Generalny

 

W swojej opinii, rzecznik generalny TSUE dobitnie wykazał, że rozwiązania wprowadzone w noweli z 26 kwietnia 2019 roku są sprzeczne z prawem UE.

 

Ocenił, że zniesienie prawa do środka odwoławczego przed sądem jest sprzeczne z prawem unijnym, zwłaszcza jeśli odbiera się ten środek osobom, które już wniosły odwołanie do sądu. Zdaniem rzecznika generalnego, może to prowadzić lub umacniać przekonanie, że sędziowie powoływani na stanowiska sędziowskie nie są niezawiśli i bezstronni. A to narusza artykuł 19.1.2 Traktatu o UE, który gwarantuje każdemu w UE skuteczną ochronę sądową.

 

Ponadto rzecznik generalny TSUE ocenił, że sprzeczne z prawem unijnym było umorzenie już toczących się postępowań przed NSA i wyłączenie możliwości rozpatrzenia tych spraw przez inny sąd, a także wyłączenie możliwości ich ponownego wniesienia przed inny sąd niż NSA.

 

Rzecznik generalny wskazał też, że umorzenie sprawy przed NSA, na kanwie której zadano pytanie prejudycjalne do TSUE, pozbawia NSA możliwości skutecznego zadawania pytania do TSUE i uzyskania wyroku, co niweczy prawo do sądu i podważa unijną zasadę lojalnej współpracy.

 

Prof. Tanczew podzielił argumentację przedstawioną przez Rzecznika Praw Obywatelskich, który włączył się do tego postępowania.

 

Co zrobi TSUE

 

Opinia rzecznika generalnego nie determinuje treści wyroku TSUE. Natomiast sędziowie TSUE bardzo często zgadzają się z argumentacją zaprezentowaną w opiniach rzeczników generalnych. Tak było w przypadku wcześniejszych opinii Tanczewa:

 

  • w sprawie przepisów ustaw o Sądzie Najwyższym i sądach powszechnych, obniżających wiek przejścia przez sędziów w stan spoczynku,
  • w sprawie pytań prejudycjalnych zadanych przez sędziego Igora Tuleyę i sędzię Ewę Maciejewską.

 

Wyrok TSUE w sprawie pytań prejudycjalnych NSA poznamy za kilka miesięcy. Odpowiedź doprecyzuje unijny standard niezawisłości sędziowskiej.

 

TSUE niebawem wyda też wyroki w kilku innych sprawach dotyczących elementów zmian w sądownictwie, przeforsowanych przez Zjednoczoną Prawicę po 2015 roku:

 

  • w sprawie skargi Komisji Europejskiej na model odpowiedzialności dyscyplinarnej dla sędziów,
  • z pytania prejudycjalnego o Izbę Dyscyplinarną w SN.


Autor


współzałożycielka Archiwum Osiatyńskiego i The Rule of Law in Poland, doktor nauk prawnych, badaczka w Polskiej Akademii Nauk, afiliowana przy…


Więcej

Opublikowany

17 grudnia 2020






Inne artykuły tego autora

25.12.2023

Zmiana kursu. Polski rząd chce wykonywać orzeczenia europejskich trybunałów

14.12.2023

Niedopuszczalny, bezużyteczny, zbędny. Tak o wyroku Trybunału Konstytucyjnego mówią jego sędziowie

12.12.2023

Trybunał Konstytucyjny Przyłębskiej wydał wyrok w sprawie ustawy o Sądzie Najwyższym

11.09.2023

Tragedią polskiej polityki jest to, że nie potrafimy sensownie podzielić sceny politycznej [WYWIAD]

03.08.2023

Węgry mogą stracić 22 mld euro z funduszy spójności. A to nie koniec [analiza Archiwum Osiatyńskiego]

28.07.2023

Siła prawa Unii Europejskiej: innowacyjne rozwiązania i obszary wymagające poprawy w zakresie ochrony praworządności [Raport Archiwum Osiatyńskiego]

13.07.2023

TSUE: Sądy powinny odstąpić od stosowania uchwał Izby Dyscyplinarnej. Zwycięstwo Tulei i Gąciarka

07.06.2023

Pilne! Komisja Europejska zaczyna postępowanie w sprawie lex Tusk

05.06.2023

WAŻNE! TSUE: ustawa kagańcowa sprzeczna z prawem unijnym. Miliardy z KPO się oddalają

02.06.2023

Brak gwarancji praw obywatelskich w lex Tusk narusza Konstytucję i prawo UE

27.05.2023

Iustitia: Wiemy jak naprawić Krajową Radę Sądownictwa i sądy. To da się zrobić [MARKIEWICZ]

15.02.2023

Pilne! Komisja Europejska skarży Polskę do TSUE za Trybunał Konstytucyjny. Co to oznacza?

20.01.2023

Senat prosi Komisję Wenecką o opinię o ustawie o Sądzie Najwyższym. Game changer w sprawie KPO?

16.01.2023

Polska i Węgry już się nie wywiną? Unia Europejska coraz ostrzej broni praworządności [Debata]

05.01.2023

Julia Przyłębska nie ustępuje. Sędziowie Trybunału Konstytucyjnego chcą wyboru nowego prezesa

29.12.2022

Trybunał Konstytucyjny Przyłębskiej stał się elementem machiny niszczenia państwa prawnego

12.10.2022

Czym są pozwy SLAPP i jak z nimi walczyć [zapisz się na warsztat dla prawników]

06.10.2022

Słowenia wykonuje wyrok swojego TK. Legalizuje małżeństwa par tej samej płci i możliwość adopcji

29.08.2022

Cztery organizacje sędziowskie pozywają Radę UE za akceptację polskiego KPO

29.07.2022

Jak naprawić Trybunał Konstytucyjny? Sadurski: Usunięcie dublerów nie wystarczy, trzeba iść dalej



Wesprzyj nas!

Archiwum Osiatyńskiego powstaje dzięki obywatelom i obywatelkom gotowym bronić państwa prawa.


10 
20 
50 
100 
200