Protesty sędziów. Min. Dera przeczytał w Konstytucji, że sędziemu nie wolno bronić Konstytucji
W oparciu o przepisy Konstytucji o niezawisłości sędziowskiej, prezydencki minister Andrzej Dera w środowej "Kropce nad i" zabrania sędziom angażować się w obronę niezawisłości sędziowskiej. Prof. Łętowska: "Sędzia ma nie zakaz lecz obowiązek bronić Konstytucji. A francuscy sędziowie też chadzają na demonstracje, nawet w togach"
W środowej 16 grudnia „Kropce nad i” prezydencki minister Andrzej Dera występował na tle migawek z protestów „Dziś sędziowie, jutro ty” w kolejnych miastach. Monika Olejnik zapytała go, czy sędziowie mają prawo występować na takich wiecach. Odparł:
[Monika Olejnik: Czy sędzia ma prawo brać udział w takich protestach jak dzisiejsze?]
Andrzej Dera: Oczywiście nie. Zabrania tego Konstytucja art. 178 punkt 3, który stanowi, że sędziemu nie wolno należeć do partii, ani prowadzić działalności publicznej.
ZBITY ZEGAR. Dera nie dokończył cytatu: „działalności publicznej nie dającej się pogodzić z zasadami niezależności sądów i niezawisłości sędziów”. A sędziowie właśnie tych zasad bronią.
Była to jedna z bardziej jaskrawych manipulacji w wypowiedzi prezydenckiego ministra, magistra prawa z 1987 roku (UAM w Poznaniu), który jednak nie uprawiał zawodów prawniczych; po studiach był politykiem i biznesmenem. Dera wypowiedział swoją opinię jako oczywistą oczywistość.
Tymczasem manipulacja polega na cząstkowym, tendencyjnym zacytowaniu pkt 3 art. 178 Konstytucji.
Brzmi on dokładnie tak: „Sędzia nie może należeć do partii politycznej, związku zawodowego ani prowadzić działalności publicznej nie dającej się pogodzić z zasadami niezależności sądów i niezawisłości sędziów.
Art. 178 Konstytucji. Niezawisłość sędziowska
1. Sędziowie w sprawowaniu swojego urzędu są niezawiśli i podlegają tylko Konstytucji oraz ustawom.
2. Sędziom zapewnia się warunki pracy i wynagrodzenie odpowiadające godności urzędu oraz zakresowi ich obowiązków.
3. Sędzia nie może należeć do partii politycznej, związku zawodowego ani prowadzić działalności publicznej nie dającej się pogodzić z zasadami niezależności sądów i niezawisłości sędziów
Pominięcie zaznaczonej części konstytucyjnego stanowi zasadnicze przekłamanie. Dera sugeruje, że sędziom nie wolno prowadzić jakiejkolwiek działalności publicznej, tymczasem Konstytucja dokładnie określa, że chodzi tu o działalność sprzeczną z zasadami niezależności sądów i niezawisłości sędziów. Nie da się na gruncie jakiejkolwiek logiki – poza „logiką” politycznej przemocy – uznać, że występowanie w obronie zasad niezależności czy niezawisłości sędziów, może być sprzeczne z tymi zasadami.
Jest znamienne, że niezawisłość sędziowska jest ograniczona tylko przez Konstytucję i ustawy. Składając przysięgę sędziowską sędzia „ślubuje uroczyście jako sędzia sądu powszechnego służyć wiernie Rzeczypospolitej Polskiej i stać na straży prawa”.
To zobowiązanie do przestrzegania prawa, dotyczy przede wszystkim prawa konstytucyjnego. Bo zgodnie z art. 8 Konstytucji:
- Konstytucja jest najwyższym prawem Rzeczypospolitej Polskiej.
- Przepisy Konstytucji stosuje się bezpośrednio, chyba że Konstytucja stanowi inaczej.
Art. 66 Prawo o ustroju sądów powszechnych
Przy powołaniu sędzia składa ślubowanie wobec Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej według następującej roty: „Ślubuję uroczyście jako sędzia sądu powszechnego służyć wiernie Rzeczypospolitej Polskiej, stać na straży prawa, obowiązki sędziego wypełniać sumiennie, sprawiedliwość wymierzać zgodnie z przepisami prawa, bezstronnie według mego sumienia, dochować tajemnicy prawnie chronionej, a w postępowaniu kierować się zasadami godności i uczciwości.”; składający ślubowanie może dodać na końcu zwrot: „Tak mi dopomóż Bóg”.
Prof. Łętowska: sędzia ma nie zakaz, lecz obowiązek bronić Konstytucji
Prof. Ewa Łętowska także słuchała rozmowy w „Kropce nad i”. Wypowiedź min. Dery skomentowała tak:
„Nie o tym mówi art. 178. Konstytucja nie pozwala stawiać znaku równości między działalnością publiczną i działalnością polityczną, na pewno nie. Sędzia, który ślubował wierność Konstytucji, ma wręcz obowiązek występować w jej obronie, gdy jest łamana, a w tej chwili jest łamana. Natomiast forma tego występu sędziego w obronie Konstytucji, to już zupełnie inna sprawa. To kwestia wyczucia, dobrego smaku każdego z nas, sędziów. Wskazane byłoby niemieszanie się z politykami, którzy oczywiście chętnie by protest sędziowski zawłaszczyli”.
„A może przykład francuski – tak ostatnio modny? Tam to sędziom nawet wolno należeć do partii (u nas nie), a na manifestacje też chadzają. Nawet z togami…”– dodała prof. Łętowska, odwołując się do często używanego przez PiS argumentu, że we Francji karane jest zaangażowanie polityczne sędziów (prof. Laurent Pech tłumaczył w OKO.press, na czym polega tu manipulacja, a prof. Zajadło nazwał takie zabiegi „perwersyjną implantologią”).
Kwestie dotyczące praworządności w Polsce oraz w całej Unii Europejskiej będziemy dalej monitorować oraz wyjaśniać na łamach Archiwum Osiatyńskiego, a także – po angielsku – na stronie Rule of Law in Poland.
Podoba Ci się ten artykuł? Zapisz się na newsletter Archiwum Osiatyńskiego. W każdą środę dostaniesz wybór najważniejszych tekstów, a czasem również zaproszenia na wydarzenia.
