Jak sądy mają działać podczas pandemii, by gwarantować prawa obywateli? Pyta RPO

Udostępnij

W Archiwum Wiktora Osiatyńskiego od 2017 roku dokumentujemy, analizujemy i objaśniamy zmiany w zakresie praworządności w Polsce.

Więcej

RPO Adam Bodnar postuluje, by z mocy prawa zawiesić z mocy prawa terminy procesowe i sądowe na czas stanu zagrożenia epidemicznego



  • Przepisy na czas pandemii koronawirusa powinny gwarantować prawa obywateli, którzy mają teraz sprawy w sądach
  • Odwoływane są rozprawy i posiedzenia, ale sądy nadal pracują. Formalnie nie wstrzymano doręczeń pism procesowych, na których złożenie obowiązują nieprzekraczalne terminy
  • Dlatego RPO postuluje, by z mocy prawa zawiesić z mocy prawa terminy procesowe i sądowe na czas stanu zagrożenia epidemicznego

 

Fizyczny dostęp do sądów został bardzo ograniczony – strony i pełnomocnicy nie mają m.in. dostępu do akt. Rozprawy i posiedzenia jawne są odwoływane. Sądy nadal jednak pracują, zapadają orzeczenia na posiedzeniach niejawnych. Sekretariaty wykonują zarządzenia. Formalnie nie wstrzymano doręczeń pism sądowych. Dla stron i dla pełnomocników oznacza to wizytę na poczcie – a godziny pracy poczty zostały skrócone.

 

Wprowadzenie ograniczeń przez sądy jest zrozumiałe. Prezydium Naczelnej Rady Adwokackiej, Prezydium Krajowej Rady Radców Prawnych, Zarząd SSP „Iustitia” i Stowarzyszenie Adwokackie Defensor Iuris proponują więc odpowiednie uregulowanie funkcjonowania wymiaru sprawiedliwości w okresie pandemiii wirusa SARS-CoV-2.

 

W ocenie RPO na uwagę zasługują postulaty zawieszenia z mocy prawa terminów procesowych i sądowych od dnia ogłoszenia stanu zagrożenia epidemicznego aż do dnia jego zakończenia. Powinno objąć to postępowania sądowe i administracyjne. Zawieszony powinien być bieg terminów doręczenia korespondencji. Powinno się też wypracować katalog spraw pilnych, które winny być rozpoznawane w pierwszej kolejności.

 

Należałoby wprowadzić zaliczki dla prawników na ich koszty w sprawach prowadzonych z urzędu oraz opracować system pomocy finansowej dla tych pełnomocników procesowych i obrońców, którzy z racji podejmowanych już działań popadną w kłopoty finansowe.

 

Sytuacja wymaga też uelastycznienia form kontaktów z sądami i urzędami w postępowaniach sądowych i administracyjnych. W możliwie w największym zakresie powinny być wykorzystywane usługi/praca w formie zdalnej – przy zachowaniu najwyższych możliwych standardów świadczenia pomocy prawnej.

 

Prasa podaje, że Ministerstwo Sprawiedliwości opracowało już projekt zmian w ustawie z 2 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych – dotyczących wymiaru sprawiedliwości.

 

Opracowano m.in. katalog spraw pilnych. Przewidziano także uprawnienia dla Prezesów Sądów Apelacyjnych lub Pierwszego Prezesa Sądu Najwyższego do wyznaczenia innego sądu do sprawy, jeśli sąd właściwy nie miałby możliwości funkcjonowania, np. z powodu kwarantanny. Jednocześnie resort miał wskazać, czy zawieszenie lub ograniczenie pracy sądów oraz wstrzymanie biegu terminów wymaga interwencji legislacyjnej.

 

W ocenie RPO brak rozwiązań ustawowych co do biegu postępowań sądowych w okresie zagrożenia epidemicznego może doprowadzić do naruszenia podstawowych praw człowieka i obywatela, chronionych przez Konstytucję, takich jak prawo do życia, zdrowia oraz prawo do sądu. Może powstać wiele nowych spraw o przywrócenie terminu do dokonania czynności procesowych. A brak wsparcia profesjonalnych pełnomocników, pracowników wymiaru sprawiedliwości oraz sędziów niewątpliwie doprowadzi do utraty zaufania.

 

Adam Bodnar przedstawił te uwagi ministrowi sprawiedliwości Zbigniewowi Ziobrze. Spytał go, czy planowana jest inicjatywa legislacyjna co do zawieszenia biegu terminów procesowych i materialnoprawnych.

 

VII.511.16.2020

 

Źródło: https://www.rpo.gov.pl/pl/content/koronawirus-jak-sady-maja-dzialac-by-gwarantowac-prawa-obywateli

 


 

Kwestie dotyczące praworządności w Polsce oraz w całej Unii Europejskiej będziemy dalej monitorować oraz wyjaśniać na łamach Archiwum Osiatyńskiego, a także – po angielsku – na stronie Rule of Law in Poland.

 

Podoba Ci się ten artykuł? Zapisz się na newsletter Archiwum Osiatyńskiego. W każdą środę dostaniesz wybór najważniejszych tekstów, a czasem również zaproszenia na wydarzenia.



Autor


W Archiwum Wiktora Osiatyńskiego od 2017 roku dokumentujemy, analizujemy i objaśniamy zmiany w zakresie praworządności w Polsce.


Więcej

Opublikowany

19 marca 2020






Inne artykuły tego autora

22.04.2024

Zakaz aborcji to naruszenie praw kobiety, jej życia prywatnego. Polemika z prof. Zollem

29.02.2024

To już oficjalne: 137 mld euro z KPO odblokowane

20.02.2024

Jak odbudować państwo prawa w Polsce? Prof. Morijn: Realizm niech przeważa nad puryzmem

17.01.2024

Rząd powinien przywrócić Europejskiej Konwencji Praw Człowieka należne miejsce

04.01.2024

Minister Kultury wobec mediów publicznych działał w celu usprawiedliwionym konstytucyjnie [ANALIZA]

04.01.2024

List Otwarty Zarządu Ogólnopolskiego Stowarzyszenia Sędziów Administracyjnych do Prezesa NSA

29.12.2023

Sytuacja w mediach publicznych. RPO Marcin Wiącek pisze do Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego

27.12.2023

Czego może nas nauczyć kryzys medialny

22.12.2023

Sędzia Przymusiński do dr. Szweda i innych wątpiących: cały czas wisi nad nami problem neosędziów. Zwlekanie z koniecznymi decyzjami niczemu nie służy

18.12.2023

Jak przywrócić w Polsce praworządność? Sędzia Przymusiński: Sejmie, przyjmij te dwie uchwały! [Gazeta Wyborcza]

13.12.2023

Rozliczenie PiS to nie Norymberga. Niesiołowski polemizuje z Matczakiem [Gazeta Wyborcza, Stefan Niesiołowski]

13.12.2023

Dziś znowu mamy prawo do dumy [Gazeta Wyborcza, Adam Michnik]

11.12.2023

Wrzosek: Tylko radykalna naprawa prokuratury. Usunąć ludzi Ziobry, cofnąć awanse, dać niezależność

29.11.2023

Sejm odwoła członków komisji LexTusk. Ale przyszły rząd nie chce jej likwidować

17.11.2023

Piotr Mikuli: W sprawie ewentualnych uchwał Sejmu RP dotyczących dublerów i członków neo-KRS [Konstytucyjny.pl]

16.11.2023

Państwowe spółki przyczyniły się do kryzysu demokracji. Czy prawo może temu zapobiec? [Analiza]

15.11.2023

Izba Kontroli Nadzwyczajnej i Spraw Publicznych w SN nie jest niezależnym sądem [analiza]

14.11.2023

W okresie zmiany rządu nie powinno się podejmować poważnych rozstrzygnięć – apel Komitetu Nauk Prawnych PAN do doktora nauk prawnych

07.11.2023

Schodzimy z naszej reduty, banery zachowujemy [Gazeta Wyborcza, List do redakcji]

02.11.2023

Stanowisko dotyczące znaczenia Deklaracji z Reykjaviku  przyjętej na IV Szczycie Rady Europy



Wesprzyj nas!

Archiwum Osiatyńskiego powstaje dzięki obywatelom i obywatelkom gotowym bronić państwa prawa.


10 
20 
50 
100 
200