HFPC skierowała do Senatu opinię dotyczącą nowelizacji ustawy o Sądzie Najwyższym i Krajowej Radzie Sądownictwa, pospiesznie uchwalonej przez Sejm 20 lipca.
Wybór nowych sędziów SN bez zewnętrznej kontroli uchwał KRS
Nowa ustawa powoduje, że uchwały KRS o powołaniu na urząd sędziego Sądu Najwyższego będą prawomocne. Oznacza to, że ewentualne odwołanie od uchwały KRS złożone przez osoby niepowołane na urząd sędziego nie wywoła żadnych skutków prawnych, ponieważ takie odwołanie nie będzie w stanie doprowadzić do uchylenia lub zmiany uchwały KRS.
Nawet jeśli Naczelny Sąd Administracyjny – rozpatrujący odwołanie – orzeknie, że uchwała KRS jest nielegalna, nie zmieni to faktu, że stanowisko sędziego SN zostanie już obsadzone. Wydaje się zatem, że ustawodawca dopuszcza sytuację, że na urząd sędziego najważniejszego sądu w Polsce mogą zostać powołani tacy kandydaci, których wybór zostałby w przyszłości uznany za niezgodny z prawem.
Takie rozwiązania pozbawią kandydatów na urząd sędziego SN skutecznej drogi sądowej, która musi przysługiwać osobie ubiegającej się o urząd publiczny. Brak skutecznej kontroli sądowej (lub uczynienie z niej „wydmuszki”) może również naruszać Europejską Konwencję Praw Człowieka. Ponadto, w ocenie HFPC 14-dniowy termin na rozpatrzenie przez Naczelny Sąd Administracyjny odwołania od uchwały KRS jest nieproporcjonalnie krótki i może stanowić zagrożenie dla rzetelności postępowania sądowego.
Brak dokumentów to nie problem
Co więcej, w świetle nowej ustawy brak wymaganych dokumentów (np. opinii kolegium o kandydacie na urząd sędziego) nie będzie dla KRS przeszkodą w opracowaniu listy rekomendowanych kandydatów na stanowisko sędziowskie. Na to wszystko nakłada się fakt, że obecny sposób wyboru sędziów – członków Krajowej Rady Sądownictwa (KRS) jest niezgodny z Konstytucją (więcej informacji na ten temat dostępnych jest tutaj). Uniemożliwia pełnienie przez KRS jej konstytucyjnej roli gwaranta niezależności sądów i niezawisłości sędziów.
Przyspieszony wybór Pierwszego Prezesa Sądu Najwyższego
Ustawa po raz kolejny zmienia przepisy przejściowe ustawy o SN uchwalonej w grudniu 2017 r., w tym przepisy dodane pospiesznie w kwietniu 2018 roku. Mają one na celu szybsze przeprowadzenie wyboru Pierwszego Prezesa Sądu Najwyższego – zanim Trybunał Sprawiedliwości UE wyda orzeczenie dotyczące naruszenia przez Polskę zobowiązań wynikających z traktatów unijnych, wszczętego przez Komisję Europejską w lipcu 2018 roku. Ustawodawca chce przeprowadzić wybór nowego Pierwszego Prezesa SN, mimo iż kadencja obecnej Pierwszej Prezes kończy się dopiero w 2020 roku.
Źródło: http://www.hfhr.pl