Opinia Helsińskiej Fundacji Praw Człowieka do projektu zmian w kodeksie karnym
Zaostrzenie kar za poszczególne przestępstwa, odejście od wychowawczej filozofii odpowiedzialności nieletnich oraz wprowadzenie kary bezwzględnego dożywotniego pozbawienia wolności – to główne pomysły Ministerstwa Sprawiedliwości na zmiany w prawie karnym. Wszystkie one budzą wątpliwości HFPC
W przedstawionej Ministerstwu Sprawiedliwości opinii dotyczącej projektu zmian w kodeksie karnym HFPC zwróciła uwagę na brak empirycznych dowodów wskazujących na konieczność zaostrzenia kar za poszczególne przestępstwa.
„Od lat mamy do czynienia w Polsce ze znacznym spadkiem liczby przestępstw. Do tego dochodzą rekordowo wysokie wyniki badań opinii społecznych dotyczące poczucia bezpieczeństwa. Co więcej, systematycznie rośnie średnia długość kary pozbawienia wolności wykonywana w polskim systemie penitencjarnym” – wskazuje Marcin Wolny, prawnik HFPC.
„Proponowane zmiany spowodują wzrost zaludnienia jednostek penitencjarnych, a także pozwolą na łatwiejsze stosowanie tymczasowego aresztowania. Pociągnie to za sobą znaczne koszty finansowe, jak i społeczne, chociażby konieczność mierzenia się z problemami dotykającymi osoby pozbawione wolności przez długi czas” – dodaje M. Wolny.
Dodatkowo HFPC krytycznie odnosi się do zmian w systemie odpowiedzialności nieletnich. Projekt Ministerstwa znacząco poszerza możliwość pociągnięcia nieletniego do odpowiedzialności karnej, na tych samych zasadach co osobę dorosłą.
Zdaniem HFPC, rozwiązania to odbiega od dotychczasowej filozofii, na której oparte było postępowanie w sprawach nieletnich. Dodatkowo stoi w sprzeczności z rekomendacjami Komitetu Praw Dziecka, który od lat zaleca Państwom – Stronom Konwencji o Prawach Dziecka odejście od systemu, w którym obowiązują dwie granice wieku dla odpowiedzialności karnej dzieci.
Ponadto HFPC obszernie odniosła się do pomysłu wprowadzenia kary dożywotniego pozbawienia wolności, bez możliwości warunkowego przedterminowego zwolnienia. Zwróciła uwagę, że tego rodzaju ideę, w stosunku do niektórych sprawców przestępstw, można stosować już na gruncie obowiązującego prawa, nie udzielając tym osobom takiego zwolnienia.
Dodatkowo wskazała, że rozwiązanie tego nie da się pogodzić z przepisami polskiej Konstytucji oraz Konwencji o Ochronie Praw Człowieka. W przywołanym przez nią orzeczeniu Vinter p. Zjednoczonemu Królestwu ETPCz podniósł, że zakaz taki stoi w sprzeczności z treścią art. 3 Konwencji gwarantującej każdemu wolność od nieludzkiego traktowania.
„Na pomysł ten trzeba również patrzeć od strony praktycznej. Odebranie możliwości warunkowego przedterminowego zwolnienia, zabiera Służbie Więziennej jakąkolwiek szansę wpływu na postawę osoby pozbawionej wolności. W skrajnych wypadkach może to odbić się nawet na zagrożeniu dla bezpieczeństwa jednostki penitencjarnej” – wskazuje M. Wolny.
„Nawet Statut Rzymski Międzynarodowego Trybunału Karnego, a więc instytucji powołanej do sądzenia osób oskarżonych o ludobójstwo, zawiera przepisy nakazujące badać zasadność dalszej detencji osoby skazanej po odbyciu przez nią 25 lat” – dodaje prawnik HFPC.
źródło tekstu: hfhr.pl
