W projekcie stanowiska ENCJ (Europejskiej Sieci Rad Sądownictwa), zarząd tej organizacji stwierdza, że polska Krajowa Rada Sądownictwa po po reformach Prawa i Sprawiedliwości:

1. Nie spełnia statutowych wymogów członka ENCJ, według których członkowie powinni być niezależni od władzy wykonawczej.
2. Rażąco naruszyła zasadę, zgodnie z którą członkowie ENCJ stoją na straży niezależności sądownictwa, bronią sądownictwa i poszczególnych sędziów przed wszelkimi projektami zagrażającymi ich niezawisłości i niezależności.
3. Podważa stosowanie prawa UE w sprawach dotyczących niezawisłości sędziów i niezależności sądów, a tym samym skuteczność unijnych przepisów. Działa wbrew interesom europejskiej przestrzeni wolności, bezpieczeństwa i sprawiedliwości oraz stojących za nią wartości.

Zarząd podkreśla, że KRS w sposób poważny narusza cele stowarzyszenia i nie wykazuje chęci, by tym naruszeniom zaradzić. Proponuje więc Walnemu Zgromadzeniu usunięcie polskiej Rady z listy członków Sieci.

„W ten sposób ENCJ wyśle jasny sygnał do polskich władz i sędziów, że KRS nie przynależy już do europejskiej rodziny, którą łączą wspólne wartości” – czytamy w projekcie stanowiska.

Dokument został przesłany do wiadomości sędziego Leszka Mazura, prezesa KRS. Polska Krajowa Rada Sądownictwa ma miesiąc, by na niego zareagować.

Prezes Zarządu ENCJ Kees Sterk ostrzega, że jeżeli nic się nie zmieni, KRS zostanie w czerwcu wyrzucona.

Wszystko wskazuje, że los neo-KRS jest już przypieczętowany. ENCJ nie chce bowiem mieć wśród swoich członków organu marionetkowego, zależnego od władzy wykonawczej. Takim właśnie organem Rada stała się po reformie PiS. W marcu 2018 roku partia Jarosława Kaczyńskiego po prostu wymieniła w niej wszystkich członków-sędziów.

9 pytań do Leszka Mazura

Problemy neo-KRS z członkostwem w ENCJ zaczęły się jeszcze w drugiej połowie 2018 roku. Jak pisaliśmy w OKO.press we wrześniu 2018 Sieć zawiesiła polską Radę w prawach członka.

Już wówczas ENCJ podkreślała, że jeśli sytuacja w polskiej Radzie się nie zmieni, Zarząd przejdzie do kolejnego kroku, czyli całkowitego wykluczenia KRS z tej organizacji.

Mimo krytyki kolejnych instytucji w neo-KRS zmian rzecz jasna nie wprowadzono. Dlatego 10 lutego 2020 Zarząd ENCJ rozpoczął procedurę dochodzeniową, w ramach której polska Rada miałaby zostać wykluczona.

21 lutego sędzia Kees Sterk, wystosował pierwszy list do przewodniczącego neo-KRS sędziego Leszka Mazura.

„Zarząd ENCJ rozważa, czy powinien zaproponować Walnemu Zgromadzeniu usunięcie KRS z członkostwa w ENCJ” – poinformował Mazura Sterk.

Przed podjęciem tej decyzji poprosił szefa KRS o odpowiedź na dziewięć kluczowych pytań dotyczących postawy Rady wobec zmian podważających niezależność sądownictwa w Polsce. Na odpowiedź dał mu czas do 13 marca.

Odpowiedzi Mazura tylko umocniły Zarząd ENCJ w przeświadczeniu, że neo-KRS nie jest niezależna od władzy wykonawczej i ustawodawczej. Nie może zatem stać na straży niezależności sądownictwa.

Z KRS jest coraz gorzej

Zarząd podkreśla, że sytuacja ta nie tylko nie uległa poprawie, a w kilku aspektach wręcz pogorszyła się:

• relacje między Ministrem Sprawiedliwości a członkami KRS są bliższe niż podejrzewano, czego dowodzą m.in. opublikowane z ogromnym opóźnieniem listy poparcia;
• KRS otwarcie popiera działania władzy wykonawczej i ustawodawczej zagrażające niezależności sądownictwa, w tym postępowania dyscyplinarne wobec sędziów;
• zarazem Rada odmówiła sędziom prawa do pokojowych protestów przeciwko „reformom” PiS i wspierała rzeczników dyscyplinarnych w ich prześladowaniu;
• KRS poparła także postępowania dyscyplinarne wobec sędziów, którzy zadali pytania prejudycjalne do Trybunału Sprawiedliwości UE i tych, którzy zastosowali się do wyroku TSUE z 19 listopada 2019 oraz uchwały Sądu Najwyższego z 23 stycznia 2020;
• Rada poparła wprowadzenie w Polsce tzw. ustawy kagańcowej.

W rozmowie z Onetem przewodniczący neo-KRS sędzia Leszek Mazur „z przykrością odnotowuje fakt, że nie udało się zbliżyć stanowisk obu organizacji”.

„Optyka dotycząca kluczowego zagadnienia, czyli niezależności od polityków jest wciąż całkowicie rozbieżna. Nie udało nam się przekonać ENCJ, że KRS nie jest w żaden sposób zależna od polityków. To przykre, żaden powód do satysfakcji, ale wydaje mi się, że nie możemy wyłącznie siebie za to winić” – powiedział szef polskiej Rady.

„Są sprawy, do których się podchodzi w Europie z różnych kierunków i różne są metody, trudno powiedzieć, kto ma rację” – przekonywał.

„O ile półtora roku temu, gdy o dobrowolne samowykluczenie się KRS z ENCJ zawnioskował członek Rady Jarosław Dudzicz, panowała pewna chwiejna równowaga nastrojów. Dziś mam wrażenie, że nastroje mogą się przechylić na stronę tych członków Rady, którzy uważają, że należy dać sobie spokój z tym tematem. Dać sobie spokój z dalszymi wyjaśnieniami i »niech się dzieje wola nieba«” – skwitował.