Sędziowie Trybunału Konstytucyjnego w stanie spoczynku krytykują unieważnienie przez TK Przyłębskiej wyroków ETPCz. Podkreślają, że ten „wyrok” narusza Konstytucję. Został wydany w czasie ostrego konfliktu prawnego z Unią Europejską i kilkanaście dni po rozpoczęciu agresji Rosji na Ukrainę

Sędziowie legalnego TK w stanie spoczynku oświadczenie wydali w niedzielę 13 marca 2022 roku. Podpisali je m.in. prof. Ewa Łętowska i czterech byłych prezesów TK: prof. Andrzej Zoll, Andrzej Rzepliński, Jerzy Stępień i dr Bohdan Zdziennicki.

W oświadczeniu odnoszą się do skandalicznej decyzji TK Przyłębskiej z 10 marca. Wtedy TK pod przewodnictwem prokuratora stanu wojennego i byłego posła PiS Stanisława Piotrowicza uznał, że wyroki ETPCz ws. „reform” Ziobry i sądów nie obowiązują w Polsce. TK Przyłębskiej podważył też artykuł 6 ustęp 1 Europejskiej Konwencji Praw Człowieka, który gwarantuje prawo do bezstronnego i niezawisłego sądu.

Ich wyrok nie jest wyrokiem, tylko niewiążąca decyzją, bo w jej wydaniu wziął udział Mariusz Muszyński, który jest sędzią dublerem. W wydaniu tej decyzji wzięła jeszcze udział była posłanka PiS Krystyna Pawłowicz, która mówiła o fladze UE „szmata”, a na rozprawie mówiła, że można wypowiedzieć Konwencję. W składzie byli jeszcze Wojciech Sych i Andrzej Zielonacki. Ich decyzja jest zgodna z wnioskiem prokuratora generalnego Zbigniewa Ziobry, który wnosił o dokładnie takie rozstrzygnięcie.

Decyzja TK Przyłębskiej zapadła w dniu, w którym Rosja ogłosiła wystąpienie z Rady Europy, co jest równoznaczne z wypowiedzeniem Konwencji. To nie koniec podobieństw. Rosyjski sąd konstytucyjny w 2017 roku też orzekł, że może kontrolować wyroki ETPCz i orzekać o ich ważności na terenie Rosji.

Co ważne, TK pod przewodnictwem Piotrowicza swoją decyzję wydał w czasie, gdy w Ukrainie trwa wojna. O odłożenie z tego powodu rozstrzygnięcia apelował przedstawiciel prezydenta. Ale TK parł do wydania decyzji.

Oświadczenie sędziów Trybunału Konstytucyjnego w stanie spoczynku z 13 marca 2022 roku

„Sędziowie Trybunału Konstytucyjnego w stanie spoczynku czują się moralnie zobowiązani do publicznego wyrażenia swojego zdecydowanie krytycznego stanowiska wobec wydania przez Trybunał Konstytucyjny w dniu 10.03.2022 r.
wyroku w sprawie K 7/21.

Trybunał orzekł w tym wyroku, że art. 6 ust. 1 zdanie pierwsze Europejskiej Konwencji Praw Człowieka (EKPCz) jest niezgodny z Konstytucją RP w zakresie, w jakim stanowił podstawę do wydania przez Europejski Trybunał Praw Człowieka (ETPCz) kilku wyroków przeciwko Polsce w latach 2021-2022. Chodzi o wyroki stwierdzające naruszanie przez Polskę prawa do sprawiedliwego rozpatrzenia sprawy przez niezawisły i bezstronny sąd ustanowiony ustawą w wyniku wprowadzenia i stosowania różnych przepisów dotyczących ustroju sądownictwa.

Według Trybunału Konstytucyjnego skutkiem jego wyroku jest usunięcie z systemu prawnego Polski norm, które sam wyinterpretował z art. 6 EKPCz, a także wskazanych wyroków ETPCz. Sędziowie TK w stanie spoczynku stwierdzają, że omawiany wyrok jest kolejnym gorszącym przykładem orzecznictwa naruszającego Konstytucję. Dotyczy to m.in. obowiązku przestrzegania wiążącego RP prawa międzynarodowego (art. 9 Konstytucji RP). Zakwestionowanie już po raz drugi w krótkim czasie art. 6 EKPCz (poprzednio w wyroku z 24.11.2021 r., K 6/21) jest drastycznym ekscesem orzeczniczym.

Liczne wyroki z ostatnich lat, w których orzeczono o niezgodności z Konstytucją orzeczeń TSUE i ETPCz, nie tylko wykraczają poza zakres właściwości Trybunału Konstytucyjnego, ale świadczą o intencji wyeliminowania zewnętrznej kontroli ustawodawstwa naruszającego konstytucyjne prawo do sądu (art. 45) oraz zasady niezależności sądów (art. 173) i niezawisłości sędziów (art. 178). Pogłębia to kryzys państwa konstytucyjnego, w tym przede wszystkim zasady demokratycznego państwa prawnego i zasady podziału władz oraz powoduje narastającą izolację Polski w Europie.

Sędziowie TK w stanie spoczynku zwracają ponadto uwagę na dalsze okoliczności dotyczące wyroku K 7/21:

• Po pierwsze, wyrok został wydany kilkanaście dni po rozpoczęciu agresji Federacji Rosyjskiej na Ukrainę. Warto więc przypomnieć w tym kontekście zawstydzający fakt, że Polska stała się drugim państwem, po Rosji, w którym zakwestionowana została moc wiążąca przepisów EKPC i orzeczeń ETPC. Co więcej, stało się to dokładnie w tym samym dniu, w którym Rosja zapowiedziała zamiar wystąpienia z Rady Europy i tym samym z EKPC.
• Po drugie, wyrok został wydany w czasie przedłużającego się, ostrego konfliktu z Unią Europejską w związku z zarzutami naruszania zasad państwa prawa w Polsce. Ponieważ prawa podstawowe zagwarantowane w EKPC stanowią część prawa Unii jako zasady ogólne prawa (art. 6 ust. 3 TUE), wyrok jest kolejnym przykładem procesu najpierw negowania, a następnie niszczenia podstaw Unii Europejskiej.
• Po trzecie, wyrok został wydany w składzie pięcioosobowym, a sprawozdawcą była osoba wybrana do TK na zajęte miejsce sędziowskie, a więc niebędąca sędzią, co wynika wprost z orzeczeń dotyczących bezpośrednio tej osoby, tj. z wyroku TK z 3.12.2015 r. w sprawie K 34/15, jak i wyroku ETPC z 7.05.2021 w sprawie Xero Flor (4907/18). Ta okoliczność powoduje, że wyrok jest dotknięty wadą skutkującą jego nieistnienie w wewnętrznym i międzynarodowym obrocie prawnym.

Sygnatariusze

1. Stanisław Biernat
2. Teresa Dębowska-Romanowska
3. Kazimierz Działocha
4. Lech Garlicki
5. Mirosław Granat
6. Wojciech Hermeliński
7. Adam Jamróz
8. Stefan Jaworski
9. Leon Kieres
10. Biruta Lewaszkiewicz-Petrykowska
11. Wojciech Łączkowski
12. Ewa Łętowska
13. Marek Mazurkiewicz
14. Andrzej Mączyński
15. Janusz Niemcewicz
16. Małgorzata Pyziak-Szafnicka
17. Stanisław Rymar
18. Ferdynand Rymarz
19. Andrzej Rzepliński
20. Jerzy Stępień
21. Piotr Tuleja
22. Sławomira Wronkowska-Jaśkiewicz
23. Mirosław Wyrzykowski
24. Bohdan Zdziennicki
25. Andrzej Zoll
26. Marek Zubik