• Prezydium Naczelnej Rady Adwokackiej negatywnie opiniuje projekt ustawy o zmianie ustawy o Sądzie Najwyższym.
• Stanowisko Prezydium NRA w tej sprawie zostało przyjęte 14 grudnia 2022 r.
• W ocenie Prezydium NRA przypisanie Naczelnemu Sądowi Administracyjnemu kompetencji do orzekania w przedmiocie odpowiedzialności dyscyplinarnej sędziów Sądu Najwyższego oraz sędziów sądów powszechnych, wojskowych i administracyjnych, a także w sprawach immunitetowych, pozostaje w sprzeczności z art. 184 Konstytucji RP.
• Nieuzasadnione jest także rozdzielenie postępowań dyscyplinarnych sędziów od postępowań dyscyplinarnych pozostałych zawodów prawniczych oraz zawodów zaufania publicznego.

Prezydium Naczelnej Rady Adwokackiej przypomina, że zgodnie z art. 184 Konstytucji RP Naczelny Sąd Administracyjny oraz inne sądy administracyjne sprawują, w zakresie określonym w ustawie, kontrolę działalności administracji publicznej. Kontrola ta obejmuje również orzekanie o zgodności z ustawami uchwał organów samorządu terytorialnego i aktów normatywnych terenowych organów administracji rządowej.

W konsekwencji przypisanie Naczelnemu Sądowi Administracyjnemu kompetencji do orzekania w przedmiocie odpowiedzialności dyscyplinarnej sędziów Sądu Najwyższego oraz sędziów sądów powszechnych, wojskowych i administracyjnych, a także w sprawach immunitetowych, pozostaje w sprzeczności z art. 184 Konstytucji RP.

Nieuzasadnione jest także rozdzielenie postępowań dyscyplinarnych sędziów od postępowań dyscyplinarnych pozostałych zawodów prawniczych oraz zawodów zaufania publicznego. Zaznaczyć należy, że realizacja prawa do sądu w rozumieniu Konstytucji RP, Karty Praw Podstawowych czy Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności, w odniesieniu do zawodów prawniczych oraz zawodów zaufania publicznego, następuje na etapie postępowania przed Sądem Najwyższym.

Uzasadnione wątpliwości co do statusu Izby Odpowiedzialności Zawodowej Sądu Najwyższego, formułowane na kanwie braku możliwości zagwarantowania wymogów rzetelnego procesu sądowego, a także zapewnienia w każdym wypadku składu orzekającego ustanowionego ustawą, który będzie spełniać wymogi niezawisłości i bezstronności, powodują, że proponowana nowelizacja nie usuwa dotychczasowych uchybień i obowiązujących wątpliwych konstytucyjnie rozwiązań legislacyjnych.

Prezydium Naczelnej Rady Adwokackiej przypomina, że istota problemu sprowadza się m.in. do konieczności rozwiązania kwestii ogniskującej się na statusie sędziów sądów najwyższych instancji, zapewnieniu rzetelnego postępowania dyscyplinarnego, przed niezależnym sądem ustanowionym ustawą i niezawisłym sędzią, nie zaś na przypisywaniu kompetencji do orzekania w przedmiocie odpowiedzialności dyscyplinarnej innemu sądowi, niż Sąd Najwyższy.