Oświadczenie sędziów Trybunału Konstytucyjnego w stanie spoczynku

z 13 marca 2022 roku

Sędziowie Trybunału Konstytucyjnego w stanie spoczynku czują się moralnie zobowiązani do publicznego wyrażenia swojego zdecydowanie krytycznego stanowiska wobec wydania przez Trybunał Konstytucyjny w dniu 10.03.2022 r. wyroku w sprawie K 7/21.

Trybunał orzekł w tym wyroku, że art. 6 ust. 1 zdanie pierwsze Europejskiej Konwencji Praw Człowieka (EKPC) jest niezgodny z Konstytucją RP w zakresie, w jakim stanowił podstawę do wydania przez  Europejski Trybunał Praw Człowieka (ETPC) kilku wyroków przeciwko Polsce w latach 2021-2022.  Chodzi o wyroki stwierdzające naruszanie przez Polskę prawa do sprawiedliwego rozpatrzenia sprawy przez niezawisły i bezstronny sąd ustanowiony ustawą  w wyniku wprowadzenia i stosowania różnych przepisów dotyczących ustroju sądownictwa. Według Trybunału Konstytucyjnego skutkiem jego wyroku jest usunięcie z systemu prawnego Polski norm, które  sam wyinterpretował z art. 6 EKPC, a także wskazanych wyroków ETPC.

Sędziowie TK w stanie spoczynku stwierdzają, że omawiany wyrok jest kolejnym gorszącym przykładem orzecznictwa naruszającego Konstytucję. Dotyczy to m.in. obowiązku przestrzegania wiążącego RP prawa międzynarodowego (art. 9 Konstytucji RP). Zakwestionowanie już po raz drugi w krótkim czasie art. 6 EKPC (poprzednio w wyroku z 24.11.2021 r., K 6/21) jest drastycznym ekscesem orzeczniczym. Liczne wyroki z ostatnich lat, w których orzeczono o niezgodności z Konstytucją orzeczeń TSUE i ETPC nie tylko wykraczają poza zakres właściwości TK, ale świadczą o intencji wyeliminowania zewnętrznej kontroli ustawodawstwa naruszającego konstytucyjne prawo do sądu (art. 45) oraz zasady niezależności sądów (art. 173) i niezawisłości sędziów (art. 178).  Pogłębia to kryzys państwa konstytucyjnego, w tym przede wszystkim zasady demokratycznego państwa prawnego i zasady podziału władz oraz powoduje narastającą izolację Polski w Europie. 

Sędziowie TK w stanie spoczynku zwracają ponadto uwagę na dalsze okoliczności dotyczące wyroku K 7/21:

Po pierwsze, wyrok został wydany kilkanaście dni po rozpoczęciu agresji Federacji Rosyjskiej na Ukrainę. Warto więc przypomnieć w tym kontekście zawstydzający fakt, że Polska stała się drugim państwem, po Rosji, w którym zakwestionowana została moc wiążąca przepisów EKPC i orzeczeń ETPC. Co więcej, stało się to dokładnie w tym samym dniu, w którym Rosja zapowiedziała zamiar wystąpienia z Rady Europy i tym samym z EKPC.

Po drugie, wyrok został wydany w czasie przedłużającego się, ostrego konfliktu z Unią Europejską w związku z zarzutami naruszania zasad państwa prawa w Polsce. Ponieważ prawa podstawowe zagwarantowane w EKPC,  stanowią część prawa Unii jako zasady ogólne prawa (art. 6 ust. 3 TUE), wyrok jest kolejnym przykładem procesu najpierw negowania, a następnie niszczenia  podstaw  Unii Europejskiej.  

Po trzecie, wyrok został wydany w składzie pięcioosobowym, a sprawozdawcą była osoba wybrana do TK na zajęte miejsca sędziowskie, a więc niebędąca sędzią, co wynika wprost z  orzeczeń dotyczących bezpośrednio tej osoby, tj. z wyroku TK z 3.12.2015 r. w sprawie K 34/15, jak i wyroku ETPC z 7.05.2021 w sprawie Xero Flor (4907/18). Ta okoliczność powoduje, że wyrok jest dotknięty wadą skutkującą jego nieistnienie w wewnętrznym i międzynarodowym obrocie prawnym. 

Stanisław Biernat 

Teresa Dębowska-Romanowska 

Kazimierz Działocha 

Lech Garlicki 

Mirosław Granat 

Wojciech Hermeliński 

Adam Jamróz 

Stefan Jaworski 

Leon Kieres 

Biruta Lewaszkiewicz-Petrykowska 

Wojciech Łączkowski 

Ewa Łętowska 

Marek Mazurkiewicz 

Andrzej Mączyński 

Janusz Niemcewicz 

Małgorzata Pyziak-Szafnicka 

Stanisław Rymar 

Ferdynand Rymarz 

Andrzej Rzepliński 

Jerzy Stępień 

Piotr Tuleja 

Sławomira Wronkowska-Jaśkiewicz 

Mirosław Wyrzykowski 

Bohdan Zdziennicki 

Andrzej Zoll 

Marek Zubik