Rozprawa miała się odbyć dziś rano, półtora roku po protestach przeciwko aborcyjnemu wyrokowi Trybunału Konstytucyjnego Julii Przyłębskiej. Ale nie odbyła się, bo rozstrzyga ją miał asesor powołany w zeszłym roku przez neoKRS. Obrona: to nie daje gwarancji bezstronnego procesu.

Obrońca studentki z Gdańska Julii Landowskiej, prof. Michał Romanowski, złożył wniosek o wyłączenie sędziego. Zapowiada, że będzie składał wnioski o wyłączenie każdego sędziego, jeśli mianowała go neoKRS.

„Zgodnie z art. 40 § 1 k.p.k. Sędzia ulega wyłączeniu, jeżeli istnieje okoliczność tego rodzaju, że mogłaby wywołać uzasadnioną wątpliwość co do jego bezstronności w danej sprawie”

– pisze we wniosku. Jego konsekwencją jest na razie odroczenie rozprawy. Co będzie dalej, zobaczymy.

W fdańskim sądzie, który ma rozstrzygnąć sprawę Julii Landowskiej, jest ośmioro asesorów powołanych w lipcu 2021 roku przez neoKRS. Prof. Romanowski podkreśla, że jako obrońca musi składać wnioski, bo jaką szansę inaczej ma Julia Landowska na bezstronne rozpatrzenie jej sprawy przez niezawisły sąd?

Sprawa jest niby błaha, bo nie grożą tu wielkie kary. Ale jednocześnie polityczna. Wyrok wyznaczy granicę tego, co wolno obywatelowi wobec władzy, kiedy zechce przeciwko postanowieniom tej władzy zaprotestować.

W przypadku Julii Landowskiej rozstrzygać ma o tym osoba powołana na stanowisko w sposób niegwarantujący bezstronności. Powołała ją bowiem upolityczniona neoKRS, złożona z sędziów bliskich obecnej władzy, a do tego z naruszeniem przepisów, które obecna władza przyjęła.

Jak policja namierza protestujących przecie decyzji PiS

Sprawę Julii Landowskiej opisywaliśmy we wrześniu 2020 roku.

Studentka medycyny z Gdańska, dotychczas nie angażująca się bardzo w sprawy publiczne, zaprotestowała wraz z koleżankami po wyroku TK Przyłębskiej w sprawie aborcji z 20 października 2020 roku. Dziewczyny zrobiły wielki transparent “Zajmijcie się pandemią, prawo wyboru zostawcie kobietom” (na tyle długi, by trzymające go osoby stały w odpowiedniej „cowidowej” odległości) i stanęły przed gdańskim biurem poselskim PiS.

Protest miał trwać kilka dni, a trwał sto. Na koniec transparent trafił do Muzeum Gdańska jako dokument naszych czasów.

Wcześniej jednak policja spisała dziewczyny. A kiedy na kolejnym gdańskim proteście w styczniu 2021 tłum skandował “Jebać PiS”, policja wyłowiła, że jest tam też Julia Landowska. Jej dane już miała.

Jak państwo PiS ściga aktywistów

Tak dokładnie wygląda szykanowanie aktywistów i aktywistek po strajku kobiet w 2020 roku. Policja składa wnioski o ukaranie za masowe protesty wobec osób, które dane już ma.

Przecież nie wylegitymowała 400 tys. osób, które w szczycie protestów wyszły na ulice.

A czyje dane ma? Osób aktywnych, organizatorów protestów, aktywistów w małych miejscowościach.

Kary nie są wysokie – najwyżej kilkaset złotych. Julia Landowska w wyroku nakazowym (czyli bez rozprawy, kiedy sąd bada sprawę na podstawie dokumentów, które ma – w tym wypadku na podstawie notatki policyjnej) dostała karę 50 złotych.

Niby niewiele. Ale aktywiści wiedzą też, że przyjęcie takiej kary to poddanie się i zniechęcanie innych do zabierania głosu w interesie publicznym. Idą więc z tym do sądu, by rozstrzygnął kwestię na rozprawie.

Takie sprawy, mimo że opinia publiczna zapomniała już o protestach kobiet, toczą się cały czas w całym kraju. Czasem sądy umarzają postępowania nie dopatrując się znamion wykroczenia. Czasem karzą naganą albo karą stu złotych.

Co wolno powiedzieć o władzy?

Istotą tych postępowań jest ustalenie, jak daleko obywatel może się posunąć w krytyce władzy. Czy jeśli władza przekracza granice, jak w przypadku aborcji – kiedy bez debaty w parlamencie, wyrokiem zależnego od rządzącej partii TK odebrała kobietom prawa – to czy obywatel może zawołać “Jebać PiS”?

Kara za to (i jeszcze za wejście marszu protestu z chodnika na jezdnię) – po 100 zł dla organizatorek.

Sąd przedstawił swoje argumenty w ustnym uzasadnieniu. Być może – jeśli taką decyzje podejmą ukarane dziewczyny – sprawę ponownie oceni niezawisły sąd w II instancji.

Ale czy asesor sądowy powołany przez upolitycznioną i związaną z PiS neoKRS może bezstronnie ocenić, czy wolno wołać z rozpaczy “Jebać PiS?”

“Na podstawie art. 41 §1 k.p.k. wnoszę o wyłączenie asesora sądowego od rozpoznania niniejszej sprawy i wnoszę o wyznaczenie sędziego do rozpoznania niniejszej sprawy z pominięciem sędziów powołanych na wniosek Krajowej Rady Sądownictwa ukształtowanej w trybie określonym przepisami ustawy z dnia 8 grudnia 2017 r. o zmianie ustawy o Krajowej Radzie Sądownictwa oraz niektórych innych ustaw („neoKRS”)” – napisał obrońca Landowskiej prof. Romanowski

Praktyczny wymiar praworządności

„Z faktu, że do sprawy pani Landowskiej został wyznaczony neoasesor, zrobiła się niezależnie od hasła ***** ***, sprawa praworządnościowa, co nadaje tej sprawie dodatkowego i symbolicznego wymiaru „- mówi OKO.press prof. Romanowski. Dodaje:

„Zgodnie z bowiem z powoływanym we wniosku orzecznictwem TSUE i ETPCz rozpatrzenie sprawy Julii Landowskiej przez neoasesora lub neosędziego będzie naruszać jej prawa człowieka do niezawisłego sądu w rozumieniu art. 6 ust. 1 Europejskiej Konwencji o Ochronie Praw Człowieka, i to w sprawie, w której jest oskarżona o naruszenie prawa poprzez wnoszenie okrzyków z użyciem wulgaryzmu przeciwko partii rządzącej, która to partia doprowadziła do powołania neoKRS w sposób naruszający nie tylko prawo UE, ale przede wszystkim art. 6 ust. 1 Europejskiej Konwencji Praw Człowieka, który jest fundamentalny (stanowi gwarancję) dla realnej ochrony wolności i praw człowieka.

Pamiętajmy przy tym, że Julia Landowska walczy o prawa kobiet przeciwko wyrokowi tzw. TK w sprawie zakazu aborcji. Jeżeli zostanie uznana za winną na podstawie wyroku neoasesora lub neosędziego, złożymy przeciwko Polsce w obronie pani Landowskiej i kobiet takich jak ona, skargę do Europejskiego Trybunału Praw Człowieka.

Powołamy się na naruszenie prawa do niezawisłego i bezstronnego sądu oraz do krytyki władzy zgodnie z orzecznictwem ETPCz.

Jestem przekonany, że ETPCz przyjmie taką skargę i że wygramy przed ETPCz” – mówi prof. Romanowski.