Kilkudziesięciu profesorów prawa: ustawa „kagańcowa” nie do pogodzenia z członkostwem Polski w UE
„Ewentualne wejście w życie tej ustawy jest nie do pogodzenia z dalszym uczestnictwem Polski w europejskiej przestrzeni prawnej” – piszą w liście otwartym pracownicy naukowi najważniejszych uniwersytetów i ośrodków naukowych w Polsce, a także uniwersytetów zagranicznych m.in. we Florencji, Belfaście, Sydney
„W państwie prawa należącym do Unii Europejskiej żaden sędzia polski, będący funkcjonalnie także sędzią europejskim, nie może podlegać jakiejkolwiek odpowiedzialności za wystąpienie z wnioskiem o interpretację prawa unijnego do Trybunału Sprawiedliwości i zastosowanie się do tej interpretacji. Podważanie tej zasady, a przede wszystkim likwidacja niezawisłości sędziowskiej, jakiej dokonuje projekt ustawy o zmianie ustawy – Prawo o ustroju sądów powszechnych, ustawy o Sądzie Najwyższym oraz niektórych innych ustaw (z dnia 20 grudnia 2019 r.) są rażąco sprzeczne z zasadami porządku prawnego Unii Europejskiej, a także z Konstytucją RP. Ewentualne wejście w życie tej ustawy jest nie do pogodzenia z dalszym uczestnictwem Polski w europejskiej przestrzeni prawnej”.
Kilkudziesięciu profesorów prawa, doktorów habilitowanych i doktorów nauk prawnych najważniejszych uniwersytetów i ośrodków naukowych w całej Polsce podpisało list otwarty, w którym przestrzegają polskie władze przed nieuchronną konsekwencją wejścia w życie tak zwanej ustawy „dyscyplinującej” czy „kagańcowej” przyjętej przez Sejm 20 grudnia 2019 roku.
Wśród sygnatariuszy są pracownicy naukowi uniwersytetów Warszawskiego, Jagiellońskiego, Śląskiego, Łódzkiego, Wrocławskiego, Gdańskiego, Adama Mickiewicza w Poznaniu, Polskiej Akademii Nauk, Szkoły Głównej Handlowej, Akademia Leona Koźmińskiego, a także uniwersytetów zagranicznych m.in. we Florencji, Belfaście, Sydney.
W sobotę 11 stycznia o godz. 15:00 spod Sądu Najwyższego w Warszawie przez Krakowskie Przedmieście pod Pałacem Prezydenckim aż do Sejmu i Senatu przejdzie Marsz Tysiąca Tóg pod hasłem „Prawo do niezawisłości, prawo do Europy”. Będziemy w milczeniu protestować przeciwko ustawie „dyscyplinującej”, represjom wobec sędziów i prokuratorów oraz naruszaniu zasady państwa prawa i trójpodziału władz w Polsce oraz wyprowadzaniu Polski z europejskiej przestrzeni prawnej. Dołącz! OKO.press też tam będzie.
List otwarty prawników w sprawie naruszania podstawowych zasad prawa europejskiego przez władze polskie w świetle wyroku Trybunału Sprawiedliwości z 19 listopada 2019 r. dotyczącego niezawisłości polskich sądów
Warszawa, 6 stycznia 2020
Jako środowisko zajmujące się prawem Unii Europejskiej, jak również innymi dziedzinami prawa, wyrażamy zdecydowany sprzeciw wobec ignorowania i lekceważenia podstawowych zasad prawa w reakcjach politycznych i legislacyjnych władz polskich na wyrok Trybunału Sprawiedliwości z 19.11.2019 r. w sprawie niezawisłości polskich sądów (połączone sprawy C-585/18, C-624/18, C-625/18).
Wyrok ten wprost wskazuje, że spory dotyczące prawa unijnego muszą być rozstrzygane przez niezawisłe sądy.
Wymóg niezawisłości sędziowskiej stanowi integralny element sądzenia i podlega szczegółowym gwarancjom, które są wspólne dla wszystkich państw członkowskich Unii Europejskiej tworzących razem wspólnotę prawa.
Trybunał Sprawiedliwości potwierdził obowiązek każdego sądu odstąpienia od stosowania przepisów prawa polskiego sprzecznych z prawem unijnym, który to obowiązek może być zrealizowany tylko przez weryfikację niezależności sądów rozpatrujących sprawy unijne według kryteriów uściślonych w tym wyroku.
Trybunał Sprawiedliwości nakazał ocenę wszystkich okoliczności prawnych i faktycznych, które mogą wzbudzić w społeczeństwie uzasadnione obawy co do niedopuszczalnego wpływu władz politycznych na sądy, a także co do braku neutralności sądów wobec ścierających się przed nimi interesów. Takie okoliczności mogą dotyczyć m.in. sposobu powoływania sędziów lub możliwości ich ścigania przez zależne od polityków organy dyscyplinarne w związku z treścią wydawanych orzeczeń.
Podkreślamy, że wyrok Trybunału Sprawiedliwości wiąże każdy sąd krajowy, a nie tylko ten, który wystąpił z pytaniem prejudycjalnym. Każdy polski sąd jest związany interpretacją prawa unijnego dokonaną przez Trybunał Sprawiedliwości i jest zobowiązany do stosowania jej w swoim orzecznictwie.
Brak zastosowania tej interpretacji i wykonania wyroku Trybunału Sprawiedliwości przez sądy i inne organy krajowe – w tym ustawodawcze – jest naruszeniem prawa i może skutkować postępowaniem przeciwko państwu o naruszenie zobowiązań traktatowych, a w konsekwencji dotkliwymi karami pieniężnymi.
W państwie prawa należącym do Unii Europejskiej żaden sędzia polski, będący funkcjonalnie także sędzią europejskim, nie może podlegać jakiejkolwiek odpowiedzialności za wystąpienie z wnioskiem o interpretację prawa unijnego do Trybunału Sprawiedliwości i zastosowanie się do tej interpretacji.
Podważanie tej zasady, a przede wszystkim likwidacja niezawisłości sędziowskiej, jakiej dokonuje projekt ustawy o zmianie ustawy – Prawo o ustroju sądów powszechnych, ustawy o Sądzie Najwyższym oraz niektórych innych ustaw (z dnia 20 grudnia 2019 r.) są rażąco sprzeczne z zasadami porządku prawnego Unii Europejskiej, a także z Konstytucją RP. Ewentualne wejście w życie tej ustawy jest nie do pogodzenia z dalszym uczestnictwem Polski w europejskiej przestrzeni prawnej.
Podpisani:
- Robert Grzeszczak, prof. dr hab., Uniwersytet Warszawski
- Jacek Barcik, dr hab., prof. UŚ, adw., Uniwersytet Śląski
- Stanisław Biernat, prof. dr hab., Uniwersytet Jagielloński
- Dagmara Kornobis-Romanowska, prof. dr hab., Uniwersytet Wrocławski
- Aleksander Cieśliński, dr hab., Uniwersytet Wrocławski
- Michał Krajewski, LLM, Europejski Instytut Uniwersytecki we Florencji
- Sylwia Majkowska-Szulc, dr hab. prof. UG, Uniwersytet Gdański
- Dariusz Adamski, prof. dr hab, Uniwersytet Wrocławski
- Ewa Bagińska, prof. dr hab., Uniwersytet Gdański
- Jan Barcz, prof. dr hab., Akademia Leona Koźmińskiego
- Ewelina Cała-Wacinkiewicz, dr hab. prof. US, Uniwersytet Szczeciński
- Maria Boratyńska, dr hab., Uniwersytet Warszawski
- Michał Bożek, dr hab., prof. UŚ, Uniwersytet Śląski
- Anna Chorążewska, dr hab., prof. UŚ, Uniwersytet Śląski
- Rafał Cieślak, dr, r.pr., Uniwersytet Warszawski
- Katarzyna Czerwińska-Koral, dr, Uniwersytet Śląski
- Patrycja Dąbrowska-Kłosińska, dr, Queen’s University Belfast; Politechnika Warszawska
- Grzegorz Dobrowolski, dr hab. prof. UŚ, Uniwersytet Śląski
- Bogdan Dolnicki, prof. dr hab., Uniwersytet Śląski
- Adam Doniec, dr, r.pr.
- Sławomir Dudzik, prof. dr hab., Uniwersytet Jagielloński
- Magdalena Fedorowicz, dr. hab., prof. UAM., Uniwersytet Adama Mickiewicza w Poznaniu
- Paweł Filipek, dr, Uniwersytet Ekonomiczny w Krakowie
- Agnieszka Frąckowiak-Adamska, dr hab., Uniwersytet Wrocławski
- Mariusz Fras, dr hab., prof. UŚ, Uniwersytet Śląski
- Dawid Gregorczyk, dr, Uniwersytet Śląski
- Anna Gronkiewicz, dr, Uniwersytet Śląski
- Łukasz Gruszczyński, dr hab., prof. ALK, Akademia Leona Koźmińskiego w Warszawie
- Ewa Gruza, dr hab., Uniwersytet Warszawski
- Agnieszka Grzelak, dr hab. prof. ALK, Akademia Leona Koźmińskiego w Warszawie
- Teresa Grzeszak, doc. dr, Uniwersytet Warszawski
- Monika Jagielska, dr hab. prof. UŚ, Uniwersytet Śląski
- Mariusz Jagielski, dr hab. prof. UŚ, Uniwersytet Śląski
- Joanna Jagoda, dr hab., prof. UŚ, Uniwersytet Śląski
- Jowanka Jakubek-Lalik, dr , Uniwersytet Warszawski
- Marcin Janik, dr hab. prof. UŚ, Uniwersytet Śląski
- Aleksander Kappes, dr hab., prof. UŁ, Uniwersytet Łódzki
- Agnieszka Kastelik-Smaza, dr, adwokat
- Zdzisław Kędzia, prof. dr hab., Uniwersytet Adama Mickiewicza w Poznaniu
- Piotr Kładoczny, dr, Uniwersytet Warszawski
- Katarzyna Klafkowska-Waśniowska, dr hab., prof. UAM, Uniwersytet Adama Mickiewicza w Poznaniu
- Paweł Kowalski, dr, SWPS Uniwersytet Humanistycznospołeczny
- Agata Kozioł, dr, Uniwersytet Śląski
- Atina Krajewska, dr, University of Birmingham
- Jerzy Kranz, dr hab., prof. ALK, Akademia Leona Koźmińskiego w Warszawie
- Witold Kurowski, dr hab., prof. UŚ, Uniwersytet Śląski
- Justyna Łacny, dr hab., prof. PW, Politechnika Warszawska
- Maciej Łaszczuk, adwokat
- Ewa Łętowska, prof. dr hab., członek rzeczywisty PAN, członek czynny PAU
- Andrzej Mączyński dr hab., em. prof. zw. Uniwersytetu Jagiellońskiego
- Modrzejewska Małgorzata, dr, Uniwersytet Warszawski
- Marcin Matczak, dr hab. prof. UW, Uniwersytet Warszawski
- Arwid Mednis, dr, radca prawny, Uniwersytet Warszawski
- Monika Namysłowska, dr hab. prof. UŁ, Uniwersytet Łódzki
- Artur Nowak-Far, Instytut Prawa, Skoła Główna Handlowa
- Jerzy Pisuliński, prof. dr hab. Uniwersytet Jagielloński
- Monika Płatek dr hab, prof. UW, Uniwersytet Warszawski
- Adam Ploszka, dr, Uniwersytet Warszawski
- Katarzyna Pokryszka, dr hab. prof. UŚ, Uniwersytet Śląski
- Piotr Pomianowski, dr hab., r.pr., Uniwersytet Warszawski
- Wojciech Popiołek, prof. dr hab., Uniwersytet Śląski
- Przemysław Kamil Rosiak, LLM College of Europe Brugge
- Anna Pudło-Jaremek, dr, Akademia Leona Koźmińskiego w Warszawie
- Krzysztof Radzikowski, dr, doradca podatkowy, Uniwersytet Warszawski
- Lidia Rodak, dr, Uniwersytet Śląski
- Joanna Ryszka, dr hab., prof. UO, Uniwersytet Opolski
- Wojciech Sadurski, prof. dr hab., Uniwersytet Warszawski, University of Sydney
- Krzysztof Skotnicki, prof. dr hab., Uniwersytet Łódzki
- Jacek Skrzydło, dr hab., prof. UŁ, Uniwersytet Łódzki
- Olga Śniadach, dr, Uniwersytet Gdański
- Rafał Stankiewicz, dr hab. prof. UW, Uniwersytet Warszawski
- Hanna Suchocka, dr hab., prof. UAM, Uniwersytet Adama Mickiewicza w Poznaniu
- Katarzyna Sychta, dr, Uniwersytet Śląski
- Krystyna Szczepanowska-Kozłowska, prof. dr hab., Uniwersytet Warszawski
- Monika Szwarc, dr hab., prof. PAN, Polska Akademia Nauk
- Paulina Twardoch, dr, Uniwersytet Śląski
- Jakub Urbanik, dr hab., prof. UW, Uniwersytet Warszawski
- Stanisław Waltoś, prof. dr hab. Uniwersytet Jagielloński
- Roman Wieruszewski, prof. dr hab., Europejska Wyższa Szkoła Prawa i Administracji w Poznaniu
- Marzena Wojtczak, dr, Uniwersytet Warszawski
- Aneta Wiewiórkowska-Domagalska, dr, European Legal Studies Institute, Universität Osnabrück
- Anna Wyrozumska, prof. dr hab., Uniwersytet Łódzki
- Mirosław Wyrzykowski, dr hab, prof. UW, Uniwersytet Warszawski
- Mateusz Żaba, dr, Uniwersytet Śląski
- Jarosław Zagrodnik, dr hab., prof. UŚ, Uniwersytet Śląski
- Jerzy Zajadło, prof. dr hab., Uniwersytet Gdański
- Andrzej Zakrzewski, prof. dr hab., Uniwersytet Warszawski
- Kazimierz Zgryzek, prof. dr hab., Uniwersytet Śląski
- Dorota Zienkiewicz, dr hab., Uniwersytet Śląski
Kwestie dotyczące praworządności w Polsce oraz w całej Unii Europejskiej będziemy dalej monitorować oraz wyjaśniać na łamach Archiwum Osiatyńskiego, a także – po angielsku – na stronie Rule of Law in Poland.
Podoba Ci się ten artykuł? Zapisz się na newsletter Archiwum Osiatyńskiego. W każdą środę dostaniesz wybór najważniejszych tekstów, a czasem również zaproszenia na wydarzenia.