„Cztery razy ocena niedostateczna”. Resort Ziobry nieudolnie kpi z opinii Komisji Weneckiej

Udostępnij

Maria Pankowska - dziennikarka śledcza OKO.press. Pisze m.in. o malwersacjach funduszy europejskich i polityce UE. Absolwentka lingwistyki stosowanej na Uniwersytecie…

Więcej

"O tym dokumencie można powiedzieć jedynie jako o parodii »opinii«" - Ministerstwo Sprawiedliwości nerwowo reaguje na opinię Komisji Weneckiej z 16 stycznia 2020. Komisja zaapelowała o odrzucenie tzw. ustawy kagańcowej, która zagraża niezależności sądownictwa. Ministrowie Ziobro i Warchoł próbują upokorzyć ekspertów KW, wystawiając im negatywną cenzurkę



„Z tego, co Komisja Wenecka przedstawiła po swojej nieformalnej wizycie w Polsce, przebija segregacja państw europejskich na lepsze i gorsze, a co za tym idzie – segregacja obywateli na tych, którym wolno więcej w procesie demokratycznym, i na tych, którym ogranicza się prawa obywatelskie” –  tak minister sprawiedliwości Zbigniew Ziobro komentował opinię Komisji Weneckiej na konferencji prasowej 16 stycznia 2020 wieczorem.

 

Tego samego dnia, tuż po godzinie 11.00 rano Komisja Wenecka Rady Europy opublikowała na swojej stronie internetowej pilną opinię o tzw. ustawie kagańcowej. Jak relacjonowaliśmy w OKO.press eksperci KW nie zostawili suchej nitki na projekcie przegłosowanym w Sejmie 20 grudnia 2019.

 

Napisali m.in., że ustawa ograniczy polskim sądom „możliwość sprawdzania, zgodnie z przepisami europejskiego prawa, czy inne sądy w kraju są niezależne i bezstronne”. Zauważyli też, że projekt wprowadza „nowe kategorie przewinień dyscyplinarnych, a wpływ Ministra Sprawiedliwości na postępowania dyscyplinarne zostanie zwiększony”.

 

Resort Ziobry na tę okazję wydał specjalne oświadczenie, w którym z pozycji urażonej narodowej dumy grozi palcem Komisji Weneckiej i zarzuca niewiedzę jej sprawozdawcom. Wiceminister Marcin Warchoł ostatecznie wystawia światowej klasy prawnikom własną miażdżącą ocenę – niedostateczny. I to cztery razy.

 

W OKO.press analizujemy kuriozalne stanowisko zdanie po zdaniu.

 

„Rój podstawowych błędów”

 

Już we wstępie przedstawiciele ministerstwa stwierdzają, że Komisja Wenecka nie przygotowała się do wizyty w Polsce.

 

W materiale Komisji Weneckiej roi się od podstawowych błędów, które świadczą o niewiedzy autorów, zarówno o stanie obowiązującego prawa, jak też o realiach funkcjonowania polskiego sądownictwa na przestrzeni lat. – Ministerstwo Sprawiedliwości, Stanowisko z 16 stycznia 2020 – 16/01/2020.

 

FAŁSZ. Sprawozdawcy Komisji Weneckiej dokładnie przeanalizowali ustawę „kagańcową” i osadzili ją w szerokim kontekście.

 

Trudno zgodzić się z tezą, że ekspertom Komisji brakuje wiedzy o sytuacji w polskim wymiarze sprawiedliwości. W OKO.press pisaliśmy, że od przejęcia władzy przez PiS przedstawiciele Komisji odwiedzali Warszawę już sześciokrotnie. Badali reformę TK, ustawę o policji, zmiany w prokuraturze i pakiet reform sądów powszechnych, SN i KRS.

 

Do szerszego kontekstu odniosła się także w opinii z 16 stycznia 2020.

 

„Komisja Wenecka rozumie, że wymiar sprawiedliwości, w efekcie reform z 2017 roku znalazł się w trudnym położeniu – »stare« instytucje de facto odmówiły uznania »nowych«. Powstała sytuacja »prawnej schizmy«, która powinna zostać szybko rozwiązana za pomocą dalszych zmian w prawie. Niestety, nowelizacja z grudnia 2019 nie spełnia tego zadania” – ubolewali eksperci KW.

 

Po trzecie członkami Komisji Weneckiej są niemal wyłącznie osoby o niekwestionowanym autorytecie prawniczym. Na ustalenia KW często powołuje się Trybunał Sprawiedliwości UE.

 

Opinię na temat polskiej ustawy przygotowali m.in. wiceprzewodniczący Komisji Weneckiej Filip Dimitrow, sędzia bułgarskiego TK i pierwszy premier Bułgarii po upadku komunizmu i Richard Barrett z Irlandii – adwokat i ekspert, który doradzał m.in. przy negocjacjach układu pokojowego z Dayton po wojnie w Jugosławii.

 

Zarzucanie im, że nie rozumieją sytuacji w polskim sądownictwie – także w kontekście przemian ustrojowych, o których bez przerwy mówi strona rządowa – to wręcz kpina z tego organu Rady Europy.

 

„Próba stawiania Polaków do kąta”

 

„Minister Zbigniew Ziobro zaznaczył, że pouczanie Polaków – z poczuciem wyższości – oraz twierdzenia, że »dojrzałe« demokracje w Unii mogą pozwolić, by to władza wykonawcza miała wpływ na wybór sędziów, czego Polsce nie wolno robić, to próba stawiania Polaków do kąta” – czytamy w oświadczeniu.

 

Z twierdzeń Komisji Weneckiej przebija przekonanie, że Polska wraz z takimi krajami jak Mołdowa czy Albania, jest państwem niższej kategorii. – Zbigniew Ziobro, Konferencja prasowa Ministerstwa Sprawiedliwości – 16/01/2020.

 

ZBITY ZEGAR. W opinii Komisji Weneckiej nie ma mowy o porównywaniu Polski do innych krajów.

 

„Taki pouczający pomruk źle się kojarzy w polskiej historii, jest niegodny ludzi, którzy mają się za Europejczyków. Nie pozwolę, by w ten sposób traktowano nas, Polaków” – zapewniał na konferencji Ziobro. „Są kraje, w których sędziów powołują przedstawiciele parlamentu, a nawet wprost władzy wykonawczej” – mówił.

 

Wtórował mu wiceminister Marcin Warchoł. Zaznaczył, że w opinii KW „widać hipokryzję i stosowanie odmiennych standardów wobec różnych członków UE”. Stwierdził, że „istnieją kraje demokratyczne, gdzie sądownictwo jest niezależne, pomimo że władza wykonawcza powołuje sędziów. Ale nowym demokracjom jak Republika Mołdowy, Albania czy Polska tego czynić nie wolno”.

 

„To oznacza »dwóję« z prawa międzynarodowego, gdyż – zgodnie z nim – obowiązuje równość podmiotów na arenie międzynarodowej, zatem np. Dania, Niemcy czy Polska mają takie same uprawnienia i taką samą pozycję” – ocenił Warchoł, który postanowił potraktować kolegów z KW jak swoich studentów i wystawić im stopnie.

 

To manipulacja. Komisja Wenecka przypomina jedynie, że podobne uwagi do gwarancji niezależności sądownictwa zgłosiła do reform w Mołdawii w 2018 roku i Albanii w 1998. Obydwu, a także Polsce, zaleciła utrzymanie lub utworzenie niezależnej Rady Sądownictwa, która gwarantowałaby udział sędziów w zarządzaniu wymiarem sprawiedliwości.

 

W opinii z 16 stycznia sprawozdawcy stwierdzili jednoznacznie, że ustawa kagańcowa nie rozwiązuje problemów z polskim sądownictwem, a raczej je zaognia. I zaproponowali szereg pomysłów, jak można by przełamać impas, który powstał w wyniku „reform” PiS. Te rady oczywiście nie mogły spodobać się ministerstwu, bo zakładają np. cofnięcie zmian w KRS i SN.

 

Takie rozwiązania zaproponowała Polsce KW:

 

  • przywrócić wybieranie 15 członków-sędziów KRS przez środowisko sędziowskie, a nie przez Sejm;
  • dokonać rewizji składu i wewnętrznej struktury dwóch nowych „superizb” SN oraz ograniczyć ich kompetencje tak, by funkcjonowały jak pozostałe Izby;
  • przywrócić sposób wyboru kandydatów na stanowisko I Prezesa SN do stanu sprzed reformy z 2017 roku albo wypracować taki model, w którym każdy kandydat przedstawiony przez Prezydenta będzie miał poparcie znaczącej części sędziów SN;
  • reaktywować uprawnienia środowiska sędziowskiego przy powoływaniu, awansowaniu i usuwaniu sędziów, a zwłaszcza prezesów sądów.

 

Wiceminister Warchoł poucza

 

Zastępca  Ziobry stwierdził, że za „nieznajomość stanu faktycznego polskiego wymiaru sprawiedliwości i jego pracy, którą od lat negatywnie ocenia polska opinia publiczna” również postawiłby członkom Komisji Weneckiej ocenę niedostateczną.

 

Na konferencji prasowej tłumaczył, że nie tylko obecny rząd krytycznie oceniał działalność KRS i polskich sędziów sprzed „reformą” PiS. Powoływał się m.in. na wypowiedzi prof. Andrzeja Rzeplińskiego z 2004 roku i Jerzego Stępnia z 2014, którzy krytykowali poprzednią Radę.

 

„Diagnoza ta pokrywa się z opinią wyrażaną przez polskie społeczeństwo, które od wielu lat w sondażach daje wyraz niezadowoleniu ze stanu sądownictwa. Mimo takich druzgocących ocen ówczesnej pracy KRS rządząca przez dwie kadencje Platforma Obywatelska nie próbowała Rady zreformować” – ubolewał Warchoł.

 

Powtórzmy: Komisja Wenecka przyjrzała się sytuacji, w której znalazło się polskie sądownictwo i ma dokładny obraz sytuacji. Uznała jedynie, że projekt ustawy represyjnej nijak nie rozwiązuje polskich problemów. Sam fakt, że rząd PiS reformuje wymiar sprawiedliwości nie oznacza jeszcze, że robi to dobrze.

 

Warto zaznaczyć, że Ministerstwo Sprawiedliwości nie skorzystało z okazji, by zapoznać Komisję Wenecką z prezentowanym na konferencji prasowej „szerokim kontekstem”. W ostatniej chwili odwołało spotkanie ze sprawozdawcami i zaprosiło KW do … Muzeum Żołnierzy Wyklętych.

 

Minister Ziobro i wiceministrowie podkreślali, że wizyta delegacji KW ma charakter „wręcz prywatny”, czemu zaprzeczali sami zainteresowani. Próbom upokorzenia sprawozdawców nie było końca.

 

„Wcale, że nie”

 

Marcin Warchoł odniósł się też w końcu do samej treści opinii Komisji z 16 stycznia.

 

Komisja Wenecka wykazała się nieznajomością stanu prawnego […] w Polsce. Dowodem tego są twierdzenia jakoby zachodziło ryzyko arbitralnego usuwania sędziów przez Ministra Sprawiedliwości czy nadmiernej presji ze strony prezesów sądów na sędziów. – Marcin Warchoł, Konferencja prasowa Ministerstwa Sprawiedliwości – 16/01/2020.

 

FAŁSZ. Przepisy ustawy kagańcowej zwiększają uprawnienia Ministra Sprawiedliwości i powołanych przez niego prezesów sądów.

 

„Tymczasem to dopiero obecnie zmniejszono znacznie uprawnienia władcze prezesów wobec sędziów, zabraniając im przenoszenia sędziów między wydziałami. Tu również, niestety, ocena niedostateczna dla członków Komisji” – stwierdził wiceminister.

 

Ale ustawa „kagańcowa” zagwarantuje m.in., że prezesi sądów będą składali coroczne raporty z działalności sądów właśnie ministrowi sprawiedliwości, a nie zgromadzeniu sędziów. Nowe uprawnienia zyskają mianowani przez ministra rzecznicy dyscyplinarni. Przykładów na wzmocnienie Ziobry jest więcej.

 

Wiceminister Warchoł stwierdził również, że Komisja Wenecka zaprzecza sama sobie.

 

„Wskazuje bowiem, że w wielu krajach sądy konstytucyjne zastrzegają sobie prawo do rozstrzygania sporu między prawem UE a prawem krajowym (np. Niemcy), ale Polsce tego czynić nie wolno” – mówił.

 

KW w opinii pisze, że ma świadomość istniejącego napięcia kompetencyjnego między sądami konstytucyjnymi i najwyższymi państw członkowskich (np. w Niemczech) a Trybunałem Sprawiedliwości UE.

 

Wskazuje zarazem, że przyjęcie ustawy „kagańcowej” oraz unieważnienie orzeczenia SN z 5 grudnia 2019 przez Trybunał Konstytucyjny skutkowałoby już nie abstrakcyjnym, a konkretnym „podważeniem prymatu prawa Unii i statusu TSUE zagwarantowanego w art. 19 Traktatu o UE”.

 

„Podobne stanowisko Komisja wyraziła w odniesieniu do roli naszego Prezydenta. Z jednej strony przyznała, że nominacje prezydenckie nie podlegają kontroli sądowej, ale polskie sądy mają nawet obowiązek dokonywania takiej kontroli, jeśli uznają, że decyzja Prezydenta jest niezasadna” – żalił się Warchoł.

 

To nie tak. Sprawozdawcy Komisji napisali, że w normalnych warunkach kwestionowanie decyzji Prezydenta byłoby niewskazane. Ale polscy sędziowie – zgodnie z przepisami Europejskiej Konwencji Praw człowieka i przy stosowaniu unijnego prawa – mają obowiązek zapewnić, że jedynie ich koledzy spełniający kryteria niezależności będą dopuszczeni do orzekania.

 

To dlatego, zdaniem Komisji Weneckiej, zamiast w ustawie dyscyplinującej zabraniać sędziom tego, do czego zobowiązuje ich europejskie prawo, należy powrócić do wyboru sędziowskich członków KRS przez środowisko sędziowskie. To najpewniej z tą konkluzją rząd PiS ma dziś największy problem.

 


 

Kwestie dotyczące praworządności w Polsce oraz w całej Unii Europejskiej będziemy dalej monitorować oraz wyjaśniać na łamach Archiwum Osiatyńskiego, a także – po angielsku – na stronie Rule of Law in Poland.

 

Podoba Ci się ten artykuł? Zapisz się na newsletter Archiwum Osiatyńskiego. W każdą środę dostaniesz wybór najważniejszych tekstów, a czasem również zaproszenia na wydarzenia.



Autor


Maria Pankowska - dziennikarka śledcza OKO.press. Pisze m.in. o malwersacjach funduszy europejskich i polityce UE. Absolwentka lingwistyki stosowanej na Uniwersytecie…


Więcej

Opublikowany

17 stycznia 2020






Inne artykuły tego autora

17.01.2024

Ziobryści bojkotują decyzje Bodnara w Prokuraturze Krajowej

08.01.2024

7 stycznia – podsumowanie dnia. PiS nagania ludzi na marsz. Prezydent nieugięty ws. Kamińskiego

07.01.2024

Hołownia skonsultuje „aferę mandatową” z Bodnarem i Wiąckiem

06.12.2023

Politycy opozycji zawiadamiają prokuraturę ws. działań neoKRS. Chodzi o ostatnią uchwałę

17.08.2023

Ziobro chce uniewinnienia Magdaleny Ogórek i Rafała Ziemkiewicza. Złożył skargę do SN

04.03.2023

Patryk Jaki dowodzi: Nie ma zasady pierwszeństwa prawa UE. OKO.press: Jest

29.01.2023

System kamieni milowych w fazie testów, Bruksela pod presją. Skorzysta na tym rząd PiS?

26.01.2023

Śledztwo ws. 100 tys. euro Czarneckiego w martwym punkcie. A prokurator dostał awans [UJAWNIAMY]

03.01.2023

Duda krytykuje „wielomiesięczną zwłokę w Sejmie” i nową ustawę o SN. Co z KPO?

06.12.2022

Ogórek i Ziemkiewicz winni zniesławienia Elżbiety Podleśnej. Jest wyrok

04.11.2022

Sędzia na medal. PiS i przyjaciele chcą odznaczyć byłego prezesa Izby Dyscyplinarnej

12.09.2022

Morawiecki na konferencji o Ukrainie broni sądowych „reform” PiS. „Chodzi o dekomunizację

24.08.2022

Legutko o blokadzie KPO: „Priorytetem instytucji europejskich jest obalenie polskiego rządu”

13.07.2022

„Quo vadis Polsko??” – woła sędzia TK Jarosław Wyrembak

01.07.2022

Ziobro ma kontrolować kontakty polskich śledczych z Prokuraturą Europejską. Zapłacimy za to w euro?

08.06.2022

Sąd po stronie Obajtka. Oddalił skargę RPO na przejęcie Polska Press przez Orlen

16.11.2021

Największe frakcje PE apelują do Komisji Europejskiej: Nie akceptujcie polskiego KPO

09.10.2021

Prawo i moralność UE dotyczą też Polski. Francja i Niemcy ostro o TK Przyłębskiej [CAŁE OŚWIADCZENIE]

08.10.2021

Prof. Łętowska dla OKO.press po wyroku TK: „Nie ma żadnego konfliktu między konstytucją a prawem UE”

31.08.2021

Prawny polexit w TK odroczony. RPO Marcin Wiącek domaga się wyłączenia jednego z sędziów



Wesprzyj nas!

Archiwum Osiatyńskiego powstaje dzięki obywatelom i obywatelkom gotowym bronić państwa prawa.


10 
20 
50 
100 
200