OŚWIADCZENIE sędziów TK w stanie spoczynku datowane jest na środę 31 maja 2023 roku, ale ukazało się następnego dnia. To ważny i mocny w wymowie dokument oceniający ustawę wprowadzającą komisję, która ma badać wpływy rosyjskie w Polsce, a w praktyce może posłużyć PiS do wyeliminowania z życia politycznego liderów partii opozycyjnych. Komisja dostała bardzo szerokie uprawnienia i może wzywać, kogo chce.

Lex Tusk krytykują RPO, sędziowie ze stowarzyszeń Themis i Iustitia, Naczelna Rada Adwokacka, Helsińska Fundacja Praw Człowieka i znani profesorowie, autorytety w dziedzinie prawa jak Ewa Łętowska, Jerzy Zajadło, czy sędzia SN, prof. Włodzimierz Wróbel.

Teraz głos zabrało w oświadczeniu 23 sędziów TK w stanie spoczynku. Podpisali się pod nim m.in. byli prezesi TK prof. Marek Safjan (obecnie sędzia TSUE), prof. Andrzej Zoll, Andrzej Rzepliński i Jerzy Stępień. Są też podpisy prof. Ewy Łętowskiej i prof. Mirosława Wyrzykowskiego.

Sędziowie napisali o lex Tusk: „Jest ona aktem niekonstytucyjnym, fałszywie przybierającym postać i formę ustawy, której tytuł ukrywa rzeczywiste intencje i cele zmierzające do wyeliminowania z udziału w życiu publicznym osób wskazanych z góry w uzasadnieniu.

Czytelnym założeniem jest wywołanie uczucia lęku u każdej osoby, która miała lub mogła mieć jakikolwiek kontakt z reprezentantami państwa rosyjskiego w dowolnej formie. Ten akt wyjątkowej niegodziwości łamie zasady państwa prawa, podstawowe prawa człowieka i obywatela (…) W obliczu takiego natężenia złej woli oraz tak rażącego naruszenia podstawowych praw człowieka i obywatela nie możemy milczeć”.

Całe oświadczenie publikujemy poniżej. Głos w sprawie lex Tusk zabrał też Komitet Nauk Prawnych Polskiej Akademii Nauk, która wylicza, dlaczego ta ustawa jest sprzeczna z Konstytucją. Jej oświadczenie też publikujemy poniżej.

Oświadczenie sędziów Trybunału Konstytucyjnego w stanie spoczynku w związku z uchwaleniem, podpisaniem oraz wejściem w życie ustawy o Państwowej Komisji do spraw badania wpływów rosyjskich na bezpieczeństwo wewnętrzne Rzeczypospolitej Polskiej w latach 2007-2022

„Podpisanie przez Prezydenta RP wymienionej wyżej ustawy rodzi najwyższe zaniepokojenie stanem naszego państwa, jego ustrojową kondycją i zdolnością do mierzenia się z najważniejszymi wyzwaniami państwa prawnego, szczególnie w obliczu wojny toczącej się za naszą wschodnią granicą.

Destrukcja państwa prawnego rozpoczęła się odmową przyjęcia przez prezydenta ślubowania od trzech sędziów Trybunału Konstytucyjnego, prawidłowo wybranych jesienią 2015 r. Niebawem rząd odmówił ogłoszenia kilkudziesięciu wyroków Trybunału. Dalsze działania doprowadziły do całkowitej utraty autorytetu tej instytucji w oczach krajowej i międzynarodowej opinii publicznej; znajduje to potwierdzenie w orzeczeniach Międzynarodowego Trybunału Praw Człowieka oraz Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej.

W ostatnim siedmioleciu zakwestionowane zostały przez rządzących podstawowe zasady praworządności wynikające z naszej Konstytucji oraz obowiązujących Polskę aktów prawa międzynarodowego i unijnego. Jako sędziowie TK w stanie spoczynku wielokrotnie na bieżąco wskazywaliśmy akty normatywne rażąco naruszające konstytucję.

Dziś ze szczególnym naciskiem zwracamy uwagę opinii publicznej na przywołaną na wstępie ustawę, która właśnie wchodzi w życie. Jest ona aktem niekonstytucyjnym, fałszywie przybierającym postać i formę ustawy, której tytuł ukrywa rzeczywiste intencje i cele zmierzające do wyeliminowania z udziału w życiu publicznym osób wskazanych z góry w uzasadnieniu. Czytelnym założeniem jest wywołanie uczucia lęku u każdej osoby, która miała lub mogła mieć jakikolwiek kontakt z reprezentantami państwa rosyjskiego w dowolnej formie.

Ten akt wyjątkowej niegodziwości łamie zasady państwa prawa, podstawowe prawa człowieka i obywatela: prawo do sądu, domniemanie niewinności, prawo do obrony, prawo do postępowania w co najmniej dwóch instancjach, nie respektuje zasady trójpodziału podziału władzy, podstawowych zasad państwa prawa o tak fundamentalnym znaczeniu jak zakaz działania prawa wstecz, zakaz karania za czyn niezagrożony karą w czasie jego popełnienia, nakaz poprawnej legislacji, zasada ochrony zaufania do państwa i prawa.

Przyszli członkowie komisji powołanej tą „ustawą” już z góry zwolnieni są z odpowiedzialności za czynności podejmowane w ramach tego organu, co narusza zasadę działania organów władzy publicznej w granicach i na podstawie prawa, a także zasadę równości obywateli wobec prawa.

Ten kuriozalny akt, inspirowany bezprawiem państw totalitarnych, został uchwalony, podpisany i ogłoszony jakby osoby to czyniące za nic miały ślubowanie złożone na wierność Konstytucji i były niepomne „gorzkich doświadczeń z czasów, gdy podstawowe wolności i prawa człowieka były w naszej Ojczyźnie łamane” (preambuła).

W obliczu takiego natężenia złej woli oraz tak rażącego naruszenia podstawowych praw człowieka i obywatela nie możemy milczeć. Naszym obowiązkiem płynącym z naszego sędziowskiego sumienia oraz wiedzy o prawie jest także wskazać, że współdziałanie z komisją, wedle zasad tego bezprecedensowego aktu narusza wartości drogie naszej tradycji oraz poszanowanie dobra wspólnego.

31 maja 2023 roku

Stanisław Biernat, Teresa Dębowska-Romanowska, Lech Garlicki, Mirosław Granat, Marian Grzybowski, Wojciech Hermeliński, Adam Jamróz, Stefan Jaworski, Leon Kieres, Ewa Łętowska, Janusz Niemcewicz, Andrzej Mączyński, Stanisław Rymar, Ferdynand Rymarz, Andrzej Rzepliński, Marek Safjan, Jerzy Stępień, Małgorzata Szafnicka, Mirosław Wyrzykowski, Sławomira Wronkowska-Jaśkiewicz, Piotr Tuleja, Andrzej Zoll, Marek Zubik”.