Gdy w warszawskim Centrum Nauki Kopernik w dniach 11-13 marca 2022 roku odbywał się Otwarty Kongres EUMANS, w najbliższym sąsiedztwie Polski trwała wojna wydana niezależnemu europejskiemu państwu przez reżim, który od lat łamie prawa człowieka, systematycznie występując też przeciwko wolności własnych obywateli.

Ta inwazja rosyjska została już nazwana przez polityków i komentatorów wojną w sercu Europy. To serce, nawet jeśli dziś głęboko zranione, zareagowało z niespotykaną determinacją, by przeciwdziałać agresji i potwornym zbrodniom popełnionym przez armię rosyjską na ludności cywilnej w Ukrainie. Współczucie i solidarność, jaką obywatele europejscy okazują ofiarom wojny, pokazuje, że nasze społeczeństwa są gotowe do działania, gdy w grę wchodzi ludzkie życie, zmuszając też decydentów do zmiany polityki międzynarodowej i podejmowania decyzji w sprawach, które przez lata tkwiły w martwym punkcie.

Kongres EUMANS wsparł odważny naród ukraiński i wyraził też podziw dla odwagi tysięcy Rosjan, którzy wychodzą na ulice, by potępić atak na ukraińskich braci i siostry. Kongres wyraził głębokie współczucie dla ofiar wojny i ich rodzin z nadzieją, że ich poświęcenie w obronie Europy nie zostanie zmarnowane.

Jednak konieczność zapewnienia pomocy humanitarnej i schronienia milionom ludzi uciekających przed wojną i występowanie przeciwko rosyjskiej agresji nie powinno nas powstrzymywać w aktywności na rzecz trwałego pokoju opartego na ochronie powszechnych praw człowieka, poszanowaniu rządów prawa i praktykowaniu demokracji. Dziś w obliczu wojny tym bardziej musimy postawić konkretne i jasne cele działania na rzecz stabilnej przyszłości z aktywnym udziałem obywateli w ich planowaniu i realizacji. 

Unia Europejska sprostała kryzysowi sanitarnemu wywołanemu przez wirus Covid-19 i przeznaczyła znaczne środki na powstrzymanie epidemii oraz pomoc państwom członkowskim i krajom trzecim we wszystkich ich potrzebach społecznych, sanitarnych i gospodarczych. W tym trudnym dla nas wszystkich momencie występowaliśmy do Parlamentu Europejskiego w sprawie podejmowania kluczowych dla przyszłości decyzji na podstawie dostępnej wiedzy naukowej. Organizując Radę ds. Demokracji Partycypacyjnej i wystosowując petycję „EU CAN DO IT”, EUMANS skutecznie wzywali do zwołania Europejskiej Konferencji na temat Przyszłości Europy, zapewnienia ochrony praworządności i wzmocnienie instrumentów demokracji uczestniczącej w sytuacjach kryzysowych. 

Kluczowe dla potrzeb i praw człowieka kwestie od lat obecne były w debacie europejskiej i od lat systematycznie były odsuwane na rzecz interesów krajowych lub względów geostrategicznych. Konferencja w sprawie Przyszłości Europy stała się wyjątkową platformę, dzięki której można było od obywateli usłyszeć, co powinno być w europejskiej agendzie i jak to osiągnąć. Kongres EUMANS zachęca Unię Europejską do podtrzymania Konferencji jako otwartej struktury, dzięki której obywatele będą mogli uczestniczyć w podejmowaniu decyzji mających wpływ na ich życie.

Obecne gwałtowne i tragiczne wydarzenia na naszym kontynencie potwierdzają, że nie da się już działać według dotychczasowego scenariusza. Europa wyłoniona z gruzów II wojny światowej i marzeń więźniów politycznych, którzy tracili wolność lub życie przeciwstawiając się autorytarnym reżimom, pozostaje jedynym projektem politycznym, który podniósł prawa jednostki do poziomu prerogatyw i interesów rządowych, łącząc w unię suwerenne państwa. Podkreślając, że głosowanie nie jest jedynym wyznacznikiem demokracji, Kongres EUMANS uważa, że Unia Europejska jest demokracją, którą można doskonalić wzmacniając znaczenie praw człowieka, wolności jednostki i rządów prawa. Pandemia i wojna jako trudne doświadczenie całej wspólnoty przywracając znaczenie egalitaryzmu, solidarności, zrównoważonego rozwoju i idei wolności, mogą jedynie mechanizmy demokratyczne Unii Europejskiej wzmocnić. 

Z tych powodów zebrani w Warszawie postanowili zwołać ogólnoeuropejski ruch obywatelski i wyznaczyć zadania dla wybranych współprzewodniczących Virginii Fiume i Marco Cappato i jego członków, począwszy od przygotowania projektu statutu stowarzyszenia europejskiego.

Kongres EUMANS w pełni poparł wniosek Ukrainy o członkostwo w Unii Europejskiej i wzywa Radę Europy, Komisję Europejską i Parlament Europejski o przyspieszenie tego procesu ze względu na ogromne znaczenie polityczne, jakie ta decyzja niosłaby w kwestii politycznych rozwiązań konfliktów regionalnych i międzynarodowych również dla innych niż Ukraina państw i narodów europejskich od Bałkanów po Kaukaz Południowy. Ponadto, w odniesieniu do konfliktu ukraińskiego i innych scenariuszy wojennych, Kongres wspiera proces dochodzenia do trwałego pokoju jako alternatywy dla neutralności oczekiwanej przez stronę wywołującą wojnę.

Kongres uważa również, że ​​wzmocnienie działalności jurysdykcji ponadnarodowych od Międzynarodowego Trybunału Sprawiedliwości i Międzynarodowego Trybunału Karnego do quasi jurysdykcji ONZ powinno stać się przedmiotem zainteresowania i częścią przyszłych działań ruchu oraz samych obywateli Europy.

W celu realizacji podzielanych przekonań, Kongres wyznacza następujących priorytety:

– wspierać wszystkie kampanie promujące zalecenia panelu obywatelskiego Konferencji w sprawie Przyszłości Europy w zakresie instytucjonalizacji referendum europejskiego, stałego europejskiego zgromadzenia obywatelskiego i zniesienia prawa weta w Radzie Europy,

– określić cele paneuropejskiej ochrony praworządności, które mogą wesprzeć obywatele, by wzmocnić działania Komisji Europejskiej i Parlamentu Europejskiego,

– popierać zalecenia panelu obywateli „UE w świecie/migracja” Konferencji w sprawie Przyszłości Europy, wzywających europejskie instytucje do wprowadzenia wspólnej polityki obronnej, zagranicznej i energetycznej. Tzw. Wspólne Siły Zbrojne Unii Europejskiej mogłyby być skutecznym, bardziej zintegrowanym i tańszym sposobem na osiągnięcie trwałego pokoju. W tym celu konieczne jest zniesienie zasady jednomyślności w sprawach polityki zagranicznej w Radzie Europy,

– działać na rzecz zmniejszenia zależności Europy od importu ropy i gazu i uzyskania autonomii energetycznej: ambitne cele klimatyczne i redukcja CO2 powinny stać się nieodłączną częścią przyszłej strategii​​ polityki zagranicznej​​.

Zdefiniowanie wyżej wymienionych zaleceń należy powierzyć samym obywatelom poprzez ustanowienie zgodnie z najlepszymi międzynarodowymi praktykami Zgromadzenia Obywatelskiego ds. Polityki Zagranicznej i Energetycznej UE. Tylko radykalna reforma kompetencji w dziedzinie polityki zagranicznej i energetycznej pozwoli Europie planować zrównoważoną przyszłość i zapobiec takim konfliktom jak obecna inwazja Rosji na Ukrainę.

W sprawach wolności jednostki i osobistych wyborów, Kongres upoważnia współprzewodniczących:

– do przygotowania projektu, promocji i uruchomienia ogólnoeuropejskiej inicjatywy na rzecz Europejskiego Testamentu,

– zainicjowania europejskiej inicjatywy obywatelskiej w sprawie legalizacji konopi indyjskich w przypadku osobistego użytku i występowania przeciwko arbitralnym zakazom i restrykcjom karnym,

– działań na rzecz rozszerzenia Karty Praw Podstawowych i promowania począwszy od Polski, gdzie prawa te są zagrożone, inicjatyw obejmujących zdrowie seksualne i reprodukcyjne oraz wolności osobiste osób LGBTQIA w ramach regulacji Unii Europejskiej,

– wzmocnienia wszystkich inicjatyw Unii Europejskiej na rzecz globalnego porozumienia w sprawie cen węgla na COP27 zgodnie z zaleceniami międzyrządowego panelu ds. zmian klimatu IPCC oraz wspierania i promowania krajowych i europejskich inicjatyw mających na celu ochronę ekosystemu, zachowanie zdrowia publicznego i zrównoważonego zarządzania zasobami.

Kongres EUMANS w Warszawie rozpoczyna kampanię członkowską i wzywa wszystkich do włączenia się w aktywność ruchu na rzecz trwałego pokoju poprzez działalność na rzecz wolności, demokracji, praw człowieka i rządów prawa.

EUMANS to paneuropejski ruch obywatelski, którego celem jest osiągnięcie za pomocą narzędzi demokracji uczestniczącej celów zrównoważonego rozwoju ONZ poprzez poprawę jakości życia, ekosystemu i demokracji w Europie. EUMANs powstał jako zwołana w 2019 roku przez b. eurodeputowanego (1999 – 2009) Marco Cappato we współdziałaniu ze Stowarzyszeniem Luca Coscioni oraz Science for Democracy grupa aktywistów i wolontariuszy. Eumans współpracuje z obywatelami i stowarzyszeniami w całej Europie na rzecz wzmocnienia wpływu demokracji uczestniczącej na transnarodowe cele polityczne. Warszawski kongres odbył się w dniach 11-13 marca w Centrum Nauki Kopernik i był zorganizowany we współpracy z MISO – The International Institute for Civil Society, Associazione Luca Coscioni, Science for Democracy, EDUXO, Citizens Take Over Europe.

Czytaj więcej: www.eumans.eu.