arrow search cross



Socjalny Kongres Kobiet

Udostępnij

„Historia pokazuje, jak bardzo nie liczą się zwykłe kobiety i jak bardzo potrzebne jest, by same się organizowały i pokazywały, że są. Jako pracownice i lokatorki najlepiej wiemy, czego potrzebujemy, aby nasze położenie mogło ulec faktycznej poprawie. Konieczna jest solidarność i wspólnota walk, dzielenie się doświadczeniami oporu, by skuteczniej planować kolejne batalie. Jeżeli wymówimy pracę w fabrykach, szpitalach, instytucjach kultury i opieki, to cała gospodarka stanie w miejscu. Chcemy rozmawiać o tym, jak przeciwdziałać codziennemu wyzyskowi. Musimy się wzajemnie inspirować do działania i zdobywać siłę, aby walczyć o godne życie”

 

Na I Socjalnym Kongresie Kobiet, który odbył się 3 marca 2018 roku w Poznaniu, spotkały się: działaczki z Warszawskiego i Wielkopolskiego Stowarzyszenia Lokatorów, pracownice instytucji kultury (m.in. Centrum Kultury Zamek, Teatru 8 Dnia, Uniwersytetu Artystycznego), pracownice żłobków, artystki z Komisji Artystów IP, pracownice Amazona i Volkswagena, przedstawicielki pracujące w instytucjach miejskich, aktywistki na rzecz praw reprodukcyjnych, pracownice medyczne, pracownice usług komunalnych, bibliotekarki, opiekunki i studentki.

 

Impuls do zorganizowania Kongresu dały pracownice poznańskich żłobków, które są zrzeszone w Inicjatywie Pracowniczej i od kilku lat prowadzą walkę przeciwko wyzyskowi i niskim standardom pracy w budżetówce. Zawiązany przez nie w 2011 roku związek zawodowy zmusił prezydenta Poznania do podwyżek.

 

Kiedy wystąpiłyśmy do prezydenta miasta z prośbą o podwyżki, dostaliśmy pismo, że nasze płace są zamrożone do 2033 roku. Uznałyśmy to za absurdalną pomyłkę. Powstał związek. Udało nam się wywalczyć 300 zł brutto podwyżki. Było to o tyle wyjątkowe, że pieniądze dostały nie tylko opiekunki, ale cały personel żłobków – tłumaczyły w jednym z wywiadów przedstawicielki Inicjatywy Pracowniczej.

 

Sukces zmotywował działaczki do tego, by swoimi doświadczeniami wymienić się z innymi kobietami toczącymi podobne walki w swoich miejscach pracy i miejscowościach. Do Inicjatywy Pracowniczej dołączyły m.in. działaczki z Wielkopolskiego Stowarzyszenia Lokatorów (zobacz ich sylwetkę w Alfabecie Buntu) oraz działaczki związków zawodowych, lokatorskich i społecznych z całej Polski. Postanowiły powołać Socjalny Kongres Kobiet, który – mają nadzieję – stanie się platformą wymiany doświadczeń i budowania świadomości wspólnoty interesów pracownic różnych zawodów. Organizatorki wydarzenia tak mówiły o jego powstaniu:

 

Na co dzień działamy w związkach zawodowych, stowarzyszeniach lokatorskich i innych grupach walczących z wyzyskiem i biedą. Chcemy rozszerzać toczone przez nas walki tak, aby nasze żądania i potrzeby wybrzmiewały z coraz większą siłą. Zorganizowanie Kongresu wynikało z konieczności rozszerzenia walki o „wyższe płace i niższe czynsze”, którą wspólnie toczymy na gruncie związków zawodowych i stowarzyszeń lokatorskich. Walka ta jest często bezpośrednią odpowiedzą na antykobiecą politykę prowadzoną przez władze samorządowe.

 

W wydarzeniu udział wzięło blisko 150 osób. Podczas Kongresu kobiety zrzeszone w związkach zawodowych opowiadały, kim są, jak działają i z jakimi problemami muszą się mierzyć. Mówiły, że chodzi nie tylko o niskie pensje czy fizyczne wyczerpanie pracą omówione szczegółowo na przykładzie pracownic Amazona czy Volkswagena, ale też o presję psychiczną, wywieraną poprzez nieustanną kontrolę, wyrabianie tzw. normy, lub – co omówiono na przykładzie pracy w sektorze pozarządowym w fundacjach i organizacjach – mobbing i wynikające z niego problemy ze zdrowiem psychicznym.

 

Na przykład pracownice opieki sieci prywatnych domów dla osób starszych, których sytuację omówiono, opowiadały:

 

Czasem ponad połowa kadry opiekunek pracuje na umowę zlecenie, jednak nie chcą przyjmować umów o pracę, gdyż wtedy nie mogłyby pracować w nadgodzinach, a ich podstawowa pensja nie starcza na utrzymanie. W konsekwencji przy umowach na zlecenie pracują 200-230 godzin w miesiącu na 24- czy nawet 32-godzinne zmiany, co kończy się problemami ze zdrowiem. Niektóre śpią w ośrodkach, żeby zaoszczędzić, ich praca jest ściśle kontrolowana: wykonanie każdej czynności opiekuńczej muszą potwierdzić na czytniku kodów kreskowych.

 

Prelegentki przekonywały, że pracowniczą odpowiedzią może być budowanie związku zawodowego jako sieci wsparcia. Pracownice podały kilka przykładów spowolnienia czy odmowy pracy, które wymogły na kierownictwie zmianę problematycznych kwestii. Rozmawiano o narzędziach działania, stawiania oporu i organizowania się: od nieformalnych, takich jak wspólna odmowa dostosowania się do anty-pracowniczych wymogów (np. wspólne wychodzenia na przerwę, spowalnianie pracy), po formalne: spory zbiorowe, sprawy sądowe, porady prawne.

 

Pracownice Volkswagena omówiły z kolei ankietę, którą pracownicy przeprowadzili wśród załogi. Dotyczyła ona wprowadzenia dodatkowej weekendowej zmiany oraz jasnych kryteriów przenosin do nowej fabryki – pracownicy nie wiedzieli, kto i na jakich zasadach będzie przenoszony. Jej przeprowadzenie, oddanie głosu zatrudnionym w ich własnej sprawie, miało wpływ na zmianę sytuacji w zakładzie pracy.

 

W drugiej części spotkania rozmawiano o tym, w jaki sposób walczyć o tanie mieszkalnictwo komunalne. Tutaj przykładami stosowanych przez siebie działań podzieliły się działaczki stowarzyszeń lokatorskich. Panelistki zastanawiały się również nad tym, w oparciu o jakie priorytety, zasady i idee budować ruchy społecznego nacisku.

 

Na koniec Kongresu ustalono listę 20 postulatów programowych SKK . Większość z nich dotyczy ogólnokrajowych problemów socjalnych i pracowniczych kobiet. Inne są odpowiedzią na działania władz samorządowych, które uderzają w kobiety. Wśród postulatów znalazły się m.in: skrócenie długości tygodniowego czasu pracy do 35 godzin bez obniżenia płacy, podwyższenie płac i zatrudnianie na umowy o pracę we wszystkich zakładach finansowanych z budżetu samorządowego lub państwowego, umożliwienie związkom zawodowym kontroli pracowniczej w zakresie norm pracy czy urealnienia kryterium dochodowego przy przyznawaniu mieszkań komunalnych i socjalnych. Cała lista postulatów SKK (wraz z omówieniem) dostępna jest tutaj. Zobacz też film poniżej.

 

 

Druga edycja Socjalnego Kongresu Kobiet odbyła się 13 października 2018 roku. Uczestniczyło w niej ponad 100 osób reprezentujących 20 organizacji pracowniczych, lokatorskich i kobiecych.

 

Postanowiłyśmy spotkać się w tym roku po raz drugi, ponieważ zbliżają się wybory samorządowe i chcemy, żeby nasze postulaty i konflikty z władzami wybrzmiały w tym czasie jeszcze bardziej – mówiła Magdalena Malinowska z Inicjatywy Pracowniczej, otwierając drugi Socjalny Kongres Kobiet. – Nie jest naszym celem, żeby kreować liderki, kobiety, które dostaną się do władzy. Nie mamy zaufania do polityków i polityczek. Nasze doświadczenia są takie, że żadne władze nas nie reprezentują – podkreślała przy tym. Chcą działać tak jak dotychczas – poprzez oddolne ruchy społeczne wywierające nacisk na władze, grupy zawodowe organizujące się w związki, stowarzyszenia lokatorskie.

 

Tym razem debaty poświęcone były przede wszystkim kwestiom płac w jednostkach budżetowych. Kobiety, które zatrudnione są w instytucjach finansowanych ze środków urzędów miejskich dyskutowały o sposobach poprawy swoich warunków – także w kwestii wynagrodzeń, jak i umów o pracę.

 

Dyskutowano o tym, w jaki sposób można przekonywać pracodawców i przedstawicieli samorządów do poprawy sytuacji zarobkowej pracowników:

 

Kobiety z sektora samorządowego nadal zarabiają głodowe stawki, mówi im się, że dla nich nie ma pieniędzy. Przed wyborami samorządowcy mówią bardzo dużo o sprawach kobiet, ale gdy pracownicy sfeminizowanych zawodów mówią im o swoich głodowych pensjach nie mogą liczyć na żadną konkretną pomoc. Stoimy przed koniecznością wymiany doświadczeń, aby po kolejnych wyborach władze nie mogły zignorować nas i naszych potrzeb.

 

Podobnie jak w przypadku pierwszej edycji Kongresu uczestniczki wymieniły się doświadczeniami i przedstawiły swoje strategie.

 

Walcząc o lepsze warunki pracy i płacy nie możemy zapominać o tym, że żaden zakład nie może funkcjonować bez pracownic i pracowników. To źródło naszej siły. Jeżeli jesteśmy ekspertkami od stabilnego działania zakładu, to równie dobrze wiemy jak zakłócić jego działanie w taki sposób, aby spowodować ograniczenie wydajności pracy. Działania te zwracają uwagę na niedobór personelu i przeciążenie pracą, a równocześnie nie zmuszają nas do prowadzenia niejednokrotnie poniżających dyskusji z dyrekcją. W trakcie warsztatu omówiłyśmy także strategię związaną z wejściem w spór zbiorowy, który umożliwia dodatkowe nagłośnienie sytuacji w poszczególnych zakładach.

 

Podczas II Kongresu doprecyzowano uchwalone podczas pierwszej edycji SKK postulaty, co służyć ma powiązaniu walk, które – zdaniem panelistek – „często są wciąż od siebie odseparowane”.

 

Omawiałyśmy działania umożliwiające realizację postulatów z listy, którą stworzyłyśmy podczas I edycji Kongresu. Zdecydowałyśmy się podjąć próbę koordynacji pewnych działań na poziomie międzymiastowym. W szczególności, jako już współpracujące ze sobą warszawskie i wielkopolskie Stowarzyszenia Lokatorów, chcemy uściślić więzi z łódzkim Stowarzyszeniem „Bratnia Pomoc”, wrocławską i lubelską Akcją Lokatorską oraz Ruchem Sprawiedliwości Społecznej.

 

W dyskusji nad postulatami związanymi z organizacją pracy wzięły udział m.in. przedstawicielki koalicji zrzeszającej pracownice zatrudnione w seksbiznesie.

 

W zakresie pracy seksualnej pierwszym krokiem jest uznanie jej za pracę najemną i nie kryminalizowanie jej, co wiązałoby się z uznaniem prawa do opieki zdrowotnej czy przestrzegania bezpieczeństwa i higieny pracy – apelowały panelistki.

 

Organizacje uczestniczące w II SKK: Ruch Sprawiedliwości Społecznej, Międzyzakładowy Związek Zawodowy Pracowników „Zjednoczeni”, Warszawskie Stowarzyszenie Lokatorów, Wielkopolskie Stowarzyszenie Lokatorów, Ogólnopolski Związek Zawodowy Inicjatywa Pracownicza, Inicjatywa 8 Marca (Wrocław), Akademicki Komitet Protestacyjny, Partia Razem, Koalicja Sex Work Polska, Manifa Poznań, W Naszej Sprawie, Toruński Strajk Kobiet, Fundacja Nie Tylko Matka Polska, Kolektyw Manifa Toruńska, Stowarzyszenie „Bratnia Pomoc”, Aborcyjny Dream Team, Codziennik Feministyczny, Feminoteka, Porozumienie Kobiet 8 Marca.

 

Kolejny Socjalny Kongres Kobiet odbędzie się w 11 maja w Toruniu (więcej informacji tutaj).

 

 

fot. Piotr Skórnicki/Agencja Gazeta

 

fot. Piotr Skórnicki/Agencja Gazeta

 

 

Przeczytaj też:

 


Opublikowano: